LA PRIMA LINEA

Renato De Maria laat in la prima linea de gewezen activist Sergio Segio het verhaal van zijn links-extremistische groepering én zijn grote liefde vertellen.

‘Jean-Pierre en Luc Dardenne Presenteren’, melden de openingscredits van het Italiaanse la prima linea. Het sociaal bewogen realisme van de Waalse broers en de dicht-op-de-huid observerende stijl waar zij om bekend staan, lijken op het eerste gezicht niets gemeen te hebben met de film van Renato De Maria die zij ‘uitvoerend produceerden’. la prima linea doet van alles wat de Dardennes nooit doen: de film speelt zich af in het (weliswaar recente) verleden en heeft een ingewikkelde vertelstructuur vol flashbacks. De kijker wordt bovendien letterlijk aangesproken, doordat hoofdpersonage Sergio Segio (Riccardo Scamarcio) zijn waargebeurde verhaal recht in de camera vertelt.
Segio was in 1976 een van de oprichters van de links-extremistische groep La Prima Linea (‘de frontlinie’). De op zijn memoires gebaseerde film begint met zijn arrestatie in de jaren tachtig. Vanuit zijn cel vertelt Segio vervolgens zijn verhaal. Of eigenlijk verhalen: ten eerste dat van de bevrijding van zijn grote liefde Susanna (Giovanna Mezzogiorno) uit de gevangenis. Dat was een minutieus uitgedachte operatie die Segio met een paar anderen in 1980 uitvoerde wanneer de groep op het hoogtepunt van haar twijfelachtige roem is maar feitelijk al op zijn einde loopt. Tijdens de operatie denkt Segio vervolgens verder terug aan de belangrijke momenten in zijn relatie met Susanna, die tevens de geschiedenis van La Prima Linea vertellen.

Zelfbehoud
In tegenstelling tot andere recente films over de links-extremistische groepen in het Europa van de jaren zeventig (met name der baader meinhoff komplex), kan la prima linea er niet van beschuldigd worden het politieke geweld van zijn helden te verheerlijken. Integendeel: het centrale punt van de film is de omslag die de groep langzaam maar zeker maakt van door ideeën gedreven politiek activisme naar gedachteloos geweld — "van de kracht van de rede naar de redenen van kracht", zoals Segio het zelf zegt — en de eigen twijfels daarover.
Na de moord op Aldo Moro door de Rode Brigade (eerder verbeeld in buongiorno, notte) volgt La Prima Linea al snel in hun gewelddadige voetsporen. Maar de aanslagen die we hen in de film zien plegen zijn puur gericht op zelfbehoud: een eerlijke en degelijke procureur die de groep teveel bedreigt; een jong groepslid dat na zijn arrestatie met de politie praat. Al aan het begin van de film geeft Segio dan ook ruiterlijk toe: "We waren ervan overtuigd dat we het gelijk aan onze kant hadden, maar we hadden het mis."
Jammer dat de politieke motieven in de film zo vaak naar de achtergrond verdwijnen. Het geploeter tussen Sergio en Susanna (dat overigens nooit vrij is van politiek) voert de boventoon. Misschien is dat dan toch de hand van de Dardennes: het dagelijks geworstel van een individu als ingang naar een groter maatschappelijk debat.

Joost Broeren