LA PIVELLINA

In la pivellina ontfermt een kleine kermisfamilie zich over de tweejarige vondelinge Asia. Makers Tizza Covi en Rainer Frimmel creëren een krachtig drama uit kleine ingrediënten.

In de Filmkrant van december 2008 stond het wereldwijde ‘neo-neorealisme’ treffend omschreven als ‘verhalen zonder aardbeving’: rauwe films over mensenlevens zonder grootse verschuivingen. The New York Times had het eerder over ‘kosmopolitisch regionalisten’ maar dat is te hoogdravend voor deze kleinschalige films. De simpelste manier om het genre te omschrijven is: Dardenne. De Waalse broers zijn ‘de peetvaders van het genre’ met hun karakteristieke grauwe realisme.
Het Italiaanse la pivellina (dat al in 2009 in première ging op het filmfestival van Cannes maar nu pas de Nederlandse bioscopen bereikt) past perfect in het neo-neorealistische genre, maar dan met een echo van Fellini’s la strada. Non-professionele acteurs? Check. Niet plotgedreven? Check. Documenterende stijl, die de acteurs dicht op de huid zit? Check. Geen muziek? Check. Personages voor wie de straat hun thuis is? Check. De film opent met de roodharige kermisdame Patty (Patrizia Gerardi), die in een grauw stadspark in de buitenwijken van Rome naar haar hond zoekt. In plaats daarvan vindt ze de tweejarige Asia (Asia Crippa) — ‘de kleine uk’ waarnaar de titel van de film verwijst — die schijnbaar te vondeling is gelegd. Samen met haar man Walter (Walter Saabel) en buurjongen Tairo (Tairo Caroli) vangt zij het meisje op in hun woonwagen.

Intiem
En dat is het, wat de plot betreft. Er wordt hier en daar spanning gecreëerd door de vraag of Asia weer opgehaald zal worden hoewel Patty, tot ergernis van Walter, weinig moeite doet de moeder terug te vinden. Maar de essentie van de film lijkt te liggen in het bescheiden tonen van deze levens in de marge, net als in 2009 calimucho van Eugenie Jansen deed, ook te vangen in het neo-neorealisme: het kermisdecor, de focus op kleine relatieperikelen, doorbroken met de schattigheid van een klein kind. Net als bij calimucho zit ook voor la pivellina de kracht juist in z’n kleinschaligheid.
Makers Tizza Covi en Rainer Frimmel brachten de crew terug tot een minimum door simpelweg alles zelf te doen. Zij bedienden ook de twee beweeglijke camera’s. Er moet ergens een geluidsman hebben rondgelopen, maar dat is het. Die intieme sfeer moet nodig zijn geweest om het gelaagde acteerwerk van de kleine cast te bewerkstelligen. Of misschien eerder: om te zorgen dat zij niet acteren, maar de gelaagdheid van hun eigen levens door laten schemeren.
Op een gegeven moment moeten filmcritici zich misschien af gaan vragen of het neo-neorealisme geen arthouse-trucje geworden is, zoals het afgelopen jaar door sommigen over ‘slow cinema’ werd geoordeeld. Want net als daar ligt het gemakzuchtig maniërisme op de loer. Maar kijkend naar het krachtige la pivellina kan die discussie best nog even worden uitgesteld.

Joost Broeren