L’ IVRESSE DU POUVOIR

Al zeven keer eerder speelde Isabelle Huppert in een film van Nouvelle Vague-veteraan Claude Chabrol. De nieuwste vrucht van hun samenwerking is L’ivresse du pouvoir, losjes gebaseerd op een grootschalig Frans fraudeschandaal.

Ze is een piranha. Zo wordt onderzoeksrechter Jeanne Charmant Killman door haar omgeving getypeerd, en dat is ze ook ten voeten uit. Ze bijt meedogenloos in het vlees van haar prooien. Haar glimlach kan heel innemend zijn, maar het volgende moment komt haar ware aard aan het licht, en vernedert ze haar ondervraagden tot op het bot om de waarheid over weggesluisde miljoenen aan gemeenschapsgeld aan het licht te brengen.
Filmveteraan Claude Chabrol liet zich voor zijn laatste speelfilm inspireren door de zogenaamde Elf-affaire, een grootschalig Frans corruptieschandaal rond de gelijknamige oliemaatschappij. De precieze toedracht van de fraude die de zakenmannen in L’ivresse du pouvoir hebben gepleegd, wordt vaag gehouden: Chabrol maakte in de eerste plaats een portret van die bikkelharde onderzoeksrechter, een weergaloze rol van Isabelle Huppert. De actrice, die al vele malen in films van Chabrol speelde, beschikt over de perfecte combinatie van charme, elegantie, ijskoude strengheid en sadisme, waarmee ze haar tegenstanders kan manipuleren. Met haar onafscheidelijke roodleren handschoentjes inspecteert ze de garderobekasten van haar hoofdverdachte om nieuw bewijs te vinden voor zijn fraude. Ze geniet ervan hoe haar tegenstanders spartelen, en zet hen onder druk met methoden die soms eerder doen denken aan een totalitair regime dan aan de Franse rechtsstaat.

Bourgeoisie
De titel L’ivresse du pouvoir (‘De dronkenschap van de macht’) slaat daarom niet alleen op de managers en politici die zichzelf schaamteloos met bedrijfs- en gemeenschapsgeld verrijken, maar ook op de onderzoeksrechter zelf. Want je kunt je afvragen of ze de aangeklaagden wel fair behandelt. In hoeverre is zij er mede schuldig aan dat een van haar slachtoffers aan het einde van de film een psychisch wrak is?
Dat is een interessante morele kwestie, die Chabrol te weinig in zijn film uitwerkt. Chabrol heeft meer oog voor de mate waarin haar gezin lijdt onder haar werk. Haar gedweeë echtgenoot kan moeilijk omgaan met de veeleisende baan van zijn vrouw, en haar strenge beveiliging zal uiteindelijk tot een breuk leiden. Het zijn scènes die duidelijk maken hoe hoog de psychische druk is waar de onderzoeksrechter onder staat. Maar ze zijn minder boeiend dan het speurwerk dat Charmant Killman verricht, en komen ook vaak over als plichtmatige onderbrekingen die het zicht op de zaak vertroebelen.
Mede door zulke scènes ontstaat de indruk dat Chabrol te veel onderwerpen in zijn film wilde aansnijden. Ook de vele ontmoetingen tussen ongure zakenlieden en corrupte politici halen de vaart uit de film. Chabrol legt in zijn hele oeuvre grote interesse aan de dag voor de Franse bourgeoisie, en ook in L’ivresse du pouvoir geeft hij een beeld van de heersende klasse die in sjieke clubs en dure auto’s en met dikke sigaren louche zaakjes bekonkelt. Zulke typeringen blijven karikaturaal, en geven ook niet meer inzicht in de complexiteit van het corruptieschandaal. En ze geven daarbij ook geen goed tegenwicht aan de inbreng van Isabelle Huppert, die juist wel een zeer rijk en complex personage van haar rol maakt. Zij is ook de enige werkelijke attractie van Chabrols sarcastische, maar onevenwichtige film.

Pieter Bots