L’ HEURE D’ÉTÉ

Frankrijk als gesloopt zomerhuis

  • Datum 26-11-2010
  • Auteur
  • Gerelateerde Films L’ HEURE D’ÉTÉ
  • Regie
    Olivier Assayas
    Te zien vanaf
    01-01-2008
    Land
    Frankrijk
  • Deel dit artikel

Olivier Assayas zou wel eens een van Europa’s meest ondergewaardeerde filmmakers kunnen zijn. l’heure d’été is na le voyage du ballon rouge van Hou Hsiao-hsien de tweede opdrachtfilm van het Musée d’Orsay.

Een onbedoeld gevolg van de opdrachtfilms van het jarige Parijse Musée d’Orsay zal zijn dat we kunnen zien hoe verschillende regisseurs jongleren met hetzelfde idee. Hou Hsiao-hsien liet het museum aan het eind van le voyage du ballon rouge even langskomen in de vorm van één schilderij, waarbij het bijna leek of hij zich pas op het laatst herinnerde dat dit er ook nog even in moest. Dat was prima, want het museum had een heel ruime opdracht gegeven: als de collectie maar even in beeld kwam. Olivier Assayas’ doet dat heel anders in l’heure d’été.
Tot nu toe heeft Assayas veel te weinig waardering gekregen voor zijn films. boarding gate uit 2007 verschijnt hier pas in augustus op dvd terwijl het een buitengewone, genreoverstijgende, ja wat eigenlijk, thriller was. Tien jaar eerder verscheen zijn slechts door een enkeling geziene irma vep, Assayas’ visie op het egocentrische bestaan van een groep mensen — een filmcrew — met het lichaam van de hoofdrolspeelster als reflecterend prisma. De wereld van de puur individuele lusten en lasten, opgeroepen en weerspiegeld door een in latex verpakte Maggie Cheung. Een sublieme verbeelding van de jaren negentig.

Familiediner
Net als in irma vep vertelt Assayas in l’heure d’été een verhaal dat veel dieper reikt dan het schijnbaar kabbelende oppervlak. Wanneer de oude Hélène sterft, blijft een prachtig zomerhuis achter dat vol staat met kunstobjecten die in de levens van de drie bewoners van het huis werden verzameld. Maar de kinderen besluiten dat het huis verkocht moet worden. Want twee van hen wonen in Hongkong en New York en komen nooit meer terug naar Frankrijk. Na het jaarlijkse familiediner in de tuin en de dood van Hélène vult Assayas zijn film met hun onderlinge gesprekken en de taxatie van de vele kunstobjecten. Alleen de oudste zoon had het huis graag behouden. Maar als de meerderheid zegt ‘slopen’, dan moet het gesloopt.
Assayas legt in de tweede helft te veel nadruk op de rol van het museum — ondanks de voor het verhaal noodzakelijke ‘sterilisatie’ van de objecten. Maar dat daargelaten moet gezegd dat hij zonder fatalisme en zelfs vrijwel zonder nostalgie laat zien hoe het Frankrijk van de 20e eeuw verdwijnt, hoe het idee van Frankrijk verdwijnt. De schoonheid van het land en de kunst — de Franse geschiedenis — heeft voor opkomende generaties een totaal andere betekenis. Het is geen anker meer, niet iets waar je uiteindelijk naar terugkeert. De kunstobjecten van de familie worden artefacten en de kinderen zullen overal en nergens gaan wonen. De personages beseffen dat verlies, en de bewegingen naar de toekomst en terug naar het verleden, de twijfel, zijn heel mooi vervat in het spel van de acteurs.
Ook het Musée d’Orsay mag blij zijn. De bewegingloze objecten in de museumvitrine krijgen door de film een levende geschiedenis achter zich. En andersom laat Assayas nog even zien hoe een mensenleven, dat van Hélène, via die objecten te ontrafelen valt.

Ronald Rovers