KITCHEN STORIES

In navolging van een wetenschappelijk onderzoek naar het loopgedrag van Zweedse huisvrouwen, wordt er in de tragikomedie Kitchen stories onderzoek gedaan naar de dagelijkse routine van Noorse vrijgezelle mannen.

In het ijzige Noorse drama Zero Kelvin (1995) reist een verlegen aspirant-wetenschapper naar Spitsbergen waar hij de koude en benauwde hut moet delen met een moordlustige kluizenaar. Even lijkt het erop dat de Noorse tragikomedie Kitchen stories ook die kant op gaat, als een Zweedse onderzoeker vlak na de Tweede Wereldoorlog arriveert bij het huis van zijn studieobject: een oude man die alleen in noord-Noorwegen woont. Met zijn snoepdoosjescaravan hobbelt de onderzoeker zijn tuin binnen, waar hij zich verschanst om een nogal merkwaardige opdracht uit te voeren: hij moet de vrijgezelle man observeren in zijn dagelijkse routine, om zo inzicht te krijgen hoe een man alleen zijn dagen slijt.
Dit gaat ver: de onderzoeker nestelt zich in de keuken waar hij naar believen binnen mag komen lopen om vanuit een hoge tennisscheidsrechtersstoel de bewegingen van de oude man te volgen, die vervolgens met een potloodje op een plattegrond van de keuken worden ingevuld, en weer worden uitgegumd als de man niet naar het aanrecht maar plots de andere kant op naar de wasbak loopt. Zet twee mannen in een keuken en je hebt een hele film lang pret.

Baltische haring
De twee worden geacht niet met elkaar te praten of elkaars spullen aan te raken, want dat zou het ‘onderzoek’ maar in gevaar brengen. Vooral in het begin als de oude man zich van zijn stuurse kant laat zien, levert dit komische taferelen op. Zo hangt de oude man zijn lange onderbroek tussen hen in om hem het zicht te ontnemen, komt de onderzoeker in de verleiding een zoutvaatje te pikken om zijn ei wat smaak te geven en mag hij de irritant druppelende kraan niet uitzetten. "Jullie Zweden waren ook neutrale observatoren tijdens de oorlog", merkt de Noor fijntjes op. De Noors-Zweedse spanningen worden verbeeld door een grenspost waar je plotseling links moet rijden in Zweden. Een Zweedse onderzoeker wordt dan ook prompt kotsmisselijk als hij rechts rijdt in Noorwegen.
Het zijn lieve grappen, met een milde blik gericht op twee mannen die meer op elkaar lijken dan je in eerste instantie denkt. Zit de onderzoeker eigenlijk niet net zo vrijgezel te wezen in zijn piepkleine caravan, waar hij weckpotten vol Baltische haring en knakworst naar binnenschrokt? We observeert wie, is de vraag, die er aan het eind wel erg dik bovenop komt te liggen. Regisseur Bent Hamer (Eggs) valt iets te vaak in herhaling: de verschuivende verhouding tussen de twee mannen is klip en klaar, en wordt nog eens ondersteund door een zalvende akoestische gitaar op de geluidsband. De niet geheel verrassende conclusie is dat je een mens pas echt leert kennen door met hem te communiceren, niet door hem als een soort bioloog te observeren.
Het groen-blauwig gekleurde Kitchen stories heeft wel wat weg van de recentelijk uitgebrachte Noorse film Elling, een tragikomedie over een groep psychiatrische patiënten die zich van dezelfde aanpak bediende: sympathieke antihelden die er samen wel uitkomen. Het blijkt mijlenver af te liggen van het in eerste instantie verwante Zero Kelvin, die aanzienlijk minder vertrouwen had in het harmoniemodel.

Mariska Graveland