King of the Belgians

Peter Brosens en Jessica Woodworth weten subtiel politieke lading te geven aan hun kluchtige mockumentary King of the Belgians, waarin de fictieve koning Nicolas III halsoverkop huiswaarts reist wanneer zijn land uiteen dreigt te vallen.

Met de openingsscène van King of the Bel­gians zetten Jessica Woodworth en Peter Brosens vakkundig zowel de inhoud als de stijl van de film uiteen. We zien de Belgische koning Nicolas III (Peter Van den Begin), terwijl die door zijn aanmatigende echtgenote de les wordt gelezen over het interview dat op het punt van beginnen staat: doe je das recht, rustig spreken, niet vergeten te lachen.
Tegelijkertijd is het feit dat we dit achter-de-schermen-moment überhaupt te zien krijgen veelzeggend. Na hun drie geroemde, poëtische speelfilms Khadak (2006), Altiplano (2009) en La cinquième saison (2012) slaan Brosens en Woodworth met King of the Belgians een nieuw pad in, wellicht ingegeven door de documentaires waarmee ze los van elkaar hun carrières begonnen. Ze geven hun vierde speelfilm vorm als mockumentary, een kluchtige nepdocumentaire.
In de film voeren ze documentairemaker Duncan Lloyd (Peter Van der Houwen) op als maker, inclusief zelfvoldane voice-over. Zijn dubbele agenda wordt in de openingsscène direct expliciet gemaakt. Het gelikte officiële portret waartoe hij opdracht heeft gekregen, interesseert hem geen zier — voormalig oorlogscorrespondent Lloyd wil iets heel anders blootleggen.
Hij krijgt al snel zijn kans, en hoe. Tijdens een staatsbezoek aan Turkije krijgt Nicolas te horen dat de Walen zich willen afscheiden. Zijn land staat op het punt uit elkaar te vallen, maar Nicolas kan niet terug: een zonnestorm houdt alle vliegtuigen aan de grond. Lloyd weet raad, en al snel is de koning met zijn gevolg — stafchef Ludovic, pr-dame Louise en vazal Carlos — op een wilde roadmovie door de Balkanlanden op weg terug naar huis.
Brosens en Woodworth zitten met hun film dicht op de actualiteit — hij werd nog net voor het Brexit-referendum gedraaid, en sinds de wereldpremière op het filmfestival van Venetië afgelopen september zijn zowel de banden met Turkije als de interne verhoudingen in Europa er niet beter op geworden. Dat heeft een risico: de details die de makers over dit grotere geopolitieke spel geven, kunnen inmiddels achterhaald aanvoelen. Maar voor het grootste deel slagen ze er met King of the Belgians juist in om die waan van de dag te overstijgen.
Uiteindelijk draait de film ook niet om het Europa waar de kranten vol van staan. De titel zegt het al: King of the Belgians is een karakterstudie van een leider van een land, die niet opgewassen lijkt tegen de levenstaak waar hij nooit om gevraagd heeft. Van den Begin excelleert als de timide Nicolas III, een complete tegenpool van de sluwe, machtsbeluste Risjaar Drei die de acteur onlangs nog in het theater speelde. Tussen de grappen en grollen door ontpopt Nicolas III zich onderweg tot de leider die zijn land, en misschien wel heel Europa, meer dan ooit nodig heeft.

Joost Broeren-Huitenga