KHADAK

Revolutie met telepathie en spiegels

  • Datum 02-12-2010
  • Auteur
  • Gerelateerde Films KHADAK
  • Regie
    Peter Brosens, Jessica Woodworth
    Te zien vanaf
    01-01-2006
    Land
    België/Nederland
  • Deel dit artikel

khadak is een cinematografische hoogmis op eindeloze Mongoolse vlaktes en tussen zielloos beton.

Licht besneeuwde heuvels gaan over in de vage contouren van bergen aan de horizon. Het is onduidelijk waar het land eindigt en de hemel begint. Uiteen gewaaide wolken vormen een witte waas.
Doorgaans staat de hemel voor het ongrijpbare metafysische, terwijl op de aarde onvermijdelijke fysieke wetten het leven dicteren. Maar Bagi, aardse hoofdpersoon van khadak, beslist dat hij Hemel heet. Zijn beperkingen uiten zich misschien lichamelijk, maar overstijgen met gemak de fysieke realiteit. Bagi negeert namelijk de roep van zijn voorvaderen om zijn lot als Sjamaan te vervullen.
khadak, geregisseerd door Vlaming Peter Brosens en de Amerikaanse Jessica Woodworth, vertelt het verhaal van de onteigening van Mongoolse herders. Er zou een dodelijke epidemie rondwaren, waardoor Bagi en zijn grootouders onmiddellijk hun kudde moeten verlaten. Onteigening is eigenlijk een onjuiste omschrijving, want de herders eigenen zich niets toe; het zijn de machthebbers die menen de aarde tot hun bezit te kunnen rekenen.

Hemelsblauw
Meer nog dan de soldaten en de mannen in witte pakken, is beton in khadak de representant van het regime. Het is de belichaming van de zielloze ‘vooruitgang’. De nomaden zijn veroordeeld tot het wonen in betonnen flats en het werken in grote industriële afgravingen. Wezenloos staart grootmoeder in haar fel gekleurde zijden gewaad op het balkon voor zich uit.
Bagi is verhuisd naar een wereld waar hij niet meer lijkt te weten wat hij van zijn leven verlangt, totdat hij besluit naar zijn voorvaderen te luisteren. Het is tijd voor revolutie. Dan wordt duidelijk dat het gebrek aan onderscheid tussen hemel en aarde dat het landschap verraadde slechts een voorbode was.
khadak is een cinematografische hoogmis uit het deel van de wereld waar met afstand de meest urgente tonen vandaan komen: Azië. Vanuit Maleisië zingt Tsai Ming-liangs i don’t want to sleep alone, vanuit Thailand klinkt syndromes and a century van Apichatpong Weerasethakul en vanuit China schalt still life van Jia Zhang-ke. De laatste twee gooiden — evenals khadak die er de Leeuw van de Toekomst won — hoge ogen in Venetië vorig jaar. Maatschappelijke kritiek en geniale esthetiek zijn twee handen op een buik. In het geval van khadak uit zich dat in een revolutie waar fysieke wettenloosheid regeert. Met telepathie en spiegels die soldaten bevriezen als wapens gaan Bagi en zijn vrienden de strijd aan.
Elk beeld is een evenwicht tussen diepte, contrast en kadrering. Over de schouders van mannen met fel oranje, blauwe, gele en rode helmen kijken we naar een uitgestrekte kolenafgraving. In deze grauwe krater ontploft een groot vierkant veld door symmetrisch geplaatste dynamiet. Na deze kortstondige dans van destructie sjokken de mannen uit beeld.
Resoluut vioolspel geeft de roep om verandering vorm. In plaats van wachten op de dood tussen het beton maken we rechtsomkeert naar die eindeloze witte steppe waar om een eenzame boom een hemelsblauw zijden lint wappert, de ‘khadak’ uit de titel.

Asher Boersma