JUGGERNAUT

Het kuisheidsmanifest ‘DocMa 02’ wordt gelanceerd met Juggernaut van Rob Das, een documentaire over een wagenfeest in India.

Rob Das, van huis uit acteur, liep in 1997 tijdens een reis bij toeval tegen het wagenfeest Kartikai Deepam op (letterlijk ‘het vuurfestival van de novembermaand’). Een invasie van duizenden hindoes overspoelt daarvoor jaarlijks een stadje in het zuiden van India. Een jaar later keerde Das terug. "Wat me fascineerde was dat daar zo verschrikkelijk veel mensen bij elkaar konden zijn, die elkaar de ruimte blijven geven en elkaar blijven respecteren in zo’n extreme situatie." Juggernaut gaat over rituelen en de metamorfose van individu naar massa. "Het mooie is dat die mensenmassa ook weer een soort individu wordt. Dat is Juggernaut: ‘de onstuitbare kracht’.
Terug in Nederland lukte het Das ondanks het geschoten testmateriaal niet om geld bij een omroep los te peuteren. Hij enthousiasmeerde wel zijn jeugdvrienden Daan de Boer (camera), Daniel Cross (geluid) en Bart van den Broek (montage) waarmee hij vroeger al prijswinnende amateurfilms maakte. Vers van de Filmacademie kochten ze samen een dv-camera, en Das spaarde zijn loon op om voor een derde keer naar India te kunnen. Het resultaat is — zeven jaar na de eerste reis — de documentaire Juggernaut, die deze maand in DocuZone in première gaat.

Biljartclubhuis
Rob Das kwam eind vorig jaar Chiel Aldershoff tegen, die zijn ideeën over beeldende documentaires uiteenzette. Aldershoff lanceerde begin 2002 met collega-documentairemaker Harro Henkemans het kuisheidsmanifest DocMa 02, dat voortkwam uit ontevredenheid met wat zij "de huidige mainstream documentaire" noemen. Ze wilden "dat de makers door middel van beelden een verhaal vertellen in plaats van een voice-over die een paar shots aan elkaar kletst". Als handleiding stelde het duo een twaalftal regels op waaraan een DocMa 02-documentaire moet voldoen.
Das: "Ik had een film gemaakt die volledig overeenkwam met hun regels. Toen Harro en Chiel Juggernaut zagen vonden ze het de ideale film om DocMa 02 mee te presenteren." De vraag is nu wanneer de opstellers van het manifest zelf met een DocMa-docu komen. Aldershoff: "We hebben er vorig jaar al eentje gemaakt: La famille Billard, over het personeel en de bezoekers van een biljartclubhuis in Lyon. Maar daar zijn we behoorlijk mee op onze bek gegaan; vol enthousiasme hebben we ons daarop gestort, maar we hadden ons onvoldoende voorbereid. Daarom mag het niet meer dan een experiment heten." Aldershoff won vorige maand een scenariowedstrijd met zijn scenario De race tegen de klok, een documentaire over de aanstormende vergrijzing, dat hij voor NCRV Dokument gaat realiseren. Aldershoff: "Een DocMa-film zal het niet worden, daar zit de NCRV niet op te wachten, maar ik zal er wel voor zorgen dat ze daar weten wat DocMa 02 is."

Karin Wolfs

DocMa 02 manifest

"Film krijgt een ziel: de eerlijkheid van een persoonlijke, kunstzinnige weergave van de werkelijkheid.

Er zijn verscheidene filmvormen ontstaan uit de cinéma verité, maar wij zijn ontevreden over de mainstream documentaire. Er wordt te makkelijk gebruik gemaakt van traditionele of trendy vormelementen zoals: interviewtje, plakshotje, cd’tje eronder, voice-overtje enz. Interview wordt gebruikt als een makkelijke, snelle manier om aan informatie te komen, je hoeft niet meer goed te kijken, te luisteren en te voelen. Wij willen de maker meer zien als ‘fly on the wall’: observeer, neem alles in je op, analyseer en vertel je verhaal zoveel mogelijk met beelden. Ook de ‘glamourisering’ van de documentairemaker door de ‘kijk naar mij’-attitude van de regisseur irriteert ons. De persoonlijke kant van de maker moet tot uiting komen in de creatieve benadering van de cameravoering, montage enz., maar niet in de letterlijke aanwezigheid van de maker. Bij de DocMa-film moet de analyse van het onderwerp het belangrijkste onderdeel vormen, niet de actuele of sensationele kant van het onderwerp.
Belangrijk kenmerk voor de DocMa-film is dat ze niet door de molen van de omroepen zijn gegaan, weinig inmenging van buitenaf hebben gehad en zonder compromis zijn gemaakt. Door de betaalbare technische middelen (dv-camera, pc-montage) is het voor een documentairemaker mogelijk op nobudget-basis een mooie, professionele film te realiseren. De maker kan productioneel en financieel geheel onafhankelijk te werk gaan. Wij willen de cinéma verité van vroeger als vertrekpunt nemen voor een nieuwe ontwikkeling naar een moderne verbeterde documentairevorm. Wij hanteren een aantal regels die moeten waarborgen dat op experimentele wijze de cinéma verité leidt tot een nieuwe documentaire ontwikkeling.

De regels.
Ik zweer me te onderwerpen aan de volgende regels, opgetekend en aangenomen door DocMa 02:

1 Ingrijpen in de realiteit tijdens het draaien is niet toegestaan, respecteer je onderwerp en omgeving zoals die is.
2 Grote tijd- en locatiesprongen zijn niet toegestaan, tenzij het noodzakelijk is om de personages te volgen.
3 De film mag niet gebaseerd zijn op sensationele en/of actuele elementen.
4 De personages in de film mogen geen bekendheden zijn.
5 De makers mogen niet in beeld.
6 Er mag geen gebruik gemaakt worden van interview, er mag geen interviewsituatie gecreëerd worden.
7 Er mag geen gebruik gemaakt worden van voice-overs met een informatief karakter.
8 Er mag geen gebruik gemaakt worden van archiefmateriaal.
9 Er mag geen gebruik gemaakt worden van non-diëgetisch muziek, tenzij deze voor de film gecomponeerd is.
10 Films langer dan 60 minuten zijn niet toegestaan.
11 De maker is productioneel onafhankelijk tot en met de eindmontage. Eventuele investeerders mogen geen invloed uitoefenen op de inhoud van de film.
12 De maker maakt de film uit eigen beweging en heeft daarin naar eer en geweten zoveel mogelijk geprobeerd zijn/haar persoonlijke, kunstzinnige weergave van de werkelijkheid te verbeelden."

Amsterdam, dinsdag 1 januari 2002
Namens DocMa 02
Chiel Aldershoff
Harro Henkemans

Voor meer info: docma.nl