JOHN GRISHAM’S THE RAINMAKER

Schrijver John Grisham is een ster. Een verfilming van een van zijn juridische thrillers staat garant voor commercieel welslagen. Dat moet de motivatie zijn geweest van Francis Ford Coppola, wiens status als vermaard filmregisseur alweer enige tijd wankelt. Zijn laatste film heet, heel toepasselijk, John Grisham’s The rainmaker: een weinig verrassend rechtbankdrama waarin de bijdrage van Coppola het aflegt tegen die van Grisham.

De rechttoe rechtaan-literatuur van John Grisham, van huis uit advocaat, mag zich verheugen in een immense polulariteit. Van zijn boeken zijn tot nu toe ruim zestig miljoen exemplaren verkocht, een succes dat hem even geliefd als goedbetaald maakt in Hollywood. Voor de filmrechten van ‘The rainmaker’, de laatste in zijn reeks thrillers, ontving hij ruim zes miljoen dollar. De naam Grisham betekent geld in het laatje en dat is waar het om gaat bij het maken van dergelijke filmdeals.
Nadat Sydney Pollack in 1993 de spits had afgebeten met The firm, volgden in razend tempo verfilmingen van zijn andere boeken door ondermeer Joel Schumacher (The client, A time to kill) en James Foley (The chamber). Nu is het de beurt aan Francis Ford Coppola om een geloofwaardige, komische en toch nog spannende film te maken op basis van een even simpel als uitgekauwd opzetje over goed en kwaad. Subtiel kun je het werk van Grisham immers niet noemen. Met zevenmijlslaarzen kachelt hij keer op keer de rechtszaal binnen en zet de ethische levenshoudingen tegenover elkaar. De bezitters van het grote geld doen de modale burger onrecht aan. Deze krijgt echter hulp van een jonge advocaat uit het zuiden van de Verenigde Staten. Uiteindelijk zegeviert ‘het recht’ en kan de lezer opgelucht en voldaan ademhalen. Zo ging het in Grishams voorgaande boeken en in ‘The rainmaker’ is het niet anders. Voorspelbaarheid troef, succes verzekerd. Dat Grisham zelf inmiddels onderdeel is van datzelfde grote geld, belemmert hem niet om zijn kunstje van het oordelen te blijven herhalen. "It’s the judgement that defeats us", zei Marlon Brando ooit in Coppola’s magnus opum Apocalypse now. Men zal het Grisham nooit zien schrijven en Coppola lijkt het te zijn vergeten.

Titanenstrijd
In The rainmaker staat de figuur van Rudy Baylo (Matt Damon) centraal. Hij is een bijna afgestudeerde advocaat die het beste met de correcte mens opheeft. Hij zoekt werk in Memphis, in de hoop een rainmaker te worden, een advocaat die de kassa flink laat rinkelen. Zowel voor de cliënt als voor hemzelf, want in de Verenigde Staten gaat een derde van het smartegeld naar de raadsman. Rudy begint aanvankelijk bij een louche advocatenkantoortje dat wordt geleid door een vrijbuiter (Mickey Rourke), die het niet zo nauw neemt met de wet. Als zogeheten ‘ambulance chasers’ stropen zij ziekenhuizen af, op zoek naar slachtoffers die een eventuele rechtszaak willen aanspannen tegen de aanstichters van het leed.
Een van hen is Mrs. Black, de moeder van een jonge leukemiepatiënt. Zij spant een rechtszaak aan tegen de verzekeringsmaatschappij Great Benefit, omdat deze weigert een operatie te betalen die het leven van haar zoon kan redden. Ondertussen besluit Rudy om een eigen kantoor op te zetten, samen met een collega (Danny DeVito), een kruipertje dat al zes keer is gezakt voor zijn rechtbankexamen. Er ontstaat een titanenstrijd tussen Rudy en Great Benefit, dat vanzelfsprekend wordt gesteund door een topadvocaat (Jon Voight). Rudy wint, maar de verzekeringsmaatschappij gaat direct na de uitspraak failliet, waardoor Rudy en de familie naar hun geld kunnen fluiten. Een illusie armer en een ervaring rijker besluit Rudy het advocatenvak te verlaten.

Langdradige rechtszaak
In de wel erg zwart-wit opgebouwde film is de inbreng van Coppola ver te zoeken. De vele uitgezette verhaallijnen vult hij nauwelijks in. Zo lijkt er tussen Rudy en een jonge cliënte een romance te ontstaan maar Coppola schuift dit gegeven spoedig terzijde. Zelfs de moord van deze cliënte op haar brute echtgenoot wordt als bijzaak afgedaan. Ook Mickey Rourke als advocaat annex crimineel verdwijnt halverwege de film uit het zicht. Hierdoor stort het aanvankelijk aardig opgezette drama al snel in elkaar. Wat rest zijn een langdradige rechtszaak, een aantal grappige momenten en een heerlijke bijdrage van Danny DeVito. Zijn rol van eigengereide semi-advocaat is hem op het lijf geschreven. Matt Damon daarentegen lijkt, evenals in Good Will Hunting, nog te jong om een film overtuigend te dragen.
Na het zien van The rainmaker blijft de vraag hangen waarom Coppola zich voor een dergelijk verhaal leent. De ambitie om daadwerkelijk een boeiende thriller te maken komt nergens naar voren en kritische noten worden er zelden gekraakt. Eerder dan een oprechte film over normen en waarden is het een halfslachtige poging om de dalende lijn — denk aan Jack — in de carrière van een groots cineast om te buigen. Met een boek van Grisham als leidraad speelt Coppola echter teveel op safe, waardoor de film alleen maar averechts werkt. En dat is op zijn minst erg jammer.

Jeroen Lok