Jagten

Het vermeende seksueel misbruik is eigenlijk maar bijzaak in dit drama waarin een hechte gemeenschap een monster met twee gezichten blijkt te zijn.

Het griezeligste is dat de meesten in Jagten gewoon goedbedoelende, aardige mensen zijn. Thomas Vinterberg (Festen) doet zelfs tamelijk veel moeite om te laten zien hoe warm de pas gescheiden Lucas (Mads Mikkelsen, formidabel zoals gewoonlijk) door zijn omgeving wordt opgevangen. Hij gaat uit jagen met de mannen en heeft een nieuwe baan op een kleuterschool waar het stoeien nog niet in de ban is gedaan.

Maar dat betekent niets wanneer Lucas plotseling wordt verdacht van misbruik nadat een vijfjarig meisje in een vlaag van boosheid het woord ‘pik’ in de mond neemt. Wat volgt is een sociaal drama waarin Vinterberg voor ons uittekent hoe begrijpelijke bezorgdheid om kan slaan in een agressieve heksenjacht.

Voor wie weet wat er allemaal mis kan gaan met zedenzaken heeft Jagten weinig nieuws in petto. Vinterberg lijkt er ook niet op uit het mechanisme achter de massahysterie te ontleden, wat overigens wel een beetje een gemakkelijke keuze is. We worden niet echt gedwongen het dilemma van Lucas’ vrienden mee te voelen. We weten wat er gebeurd is, dus het is niet moeilijk te bepalen waar onze sympathie ligt.

Het meest indrukwekkend is de manier waarop Vinterberg laat zien hoe Lucas zijn broze nieuwe leven plotseling in scherven ziet vallen. Stomgeslagen en vol machteloze woede kan hij niet anders dan zich als een soort martelaar naar de ontluisterende kerstavond in de kerk slepen. Onvergetelijk is de ernstige blik waarmee het kleine meisje de gevolgen van haar onbedoelde uitspraak gadeslaat. Vaak geeft Vinterberg het ogenschijnlijk alledaagse realisme een onverwacht sterke intensiteit mee.

Belangrijk is ook dat Jagten wel wrang, maar niet cynisch of zonder hoop is, al verwacht Vinterberg meer van kinderen dan van volwassenen. De acteurs dragen met hun voortreffelijke spel veel aan de overtuigingskracht bij, met voorop Mads Mikkelsen, de alleskunner die zich even goed thuis voelt in een James Bond-film (Casino Royale) als in een intiem drama. Jagten leverde hem in Cannes de acteursprijs op, nadat hij die in Berlijn al had gekregen voor A Royal Affair.

Met het onopgesmukt neergezette Jagten prolongeert Vinterberg de sterke comeback die hij twee jaar geleden maakte met het uit hetzelfde hout gesneden Submarino. Na zijn veelbejubelde Festen (1998) leek de Deense geestverwant van Lars von Trier het spoor even kwijt, maar nu staat hij weer met beide benen op de grond.