INVICTUS

Clint Eastwood houdt van helden die wraak nemen. In invictus is het Nelson Mandela die laat zien wat kracht en wijsheid is. Degelijk gemaakt maar doodsaai.

Clint Eastwood is geobsedeerd door mensen die niet lullen maar doen. Met kracht en wijsheid dan. Maar boven alles moeten hun verhaaltjes lekker vlot te vertellen zijn in simpele emotionele scènes. Laat het publiek in godsnaam nooit de weg kwijtraken, woorden die ongetwijfeld in reusachtige witte letters ook ergens in de Hollywood Hills staan opgetrokken.
Dus na het militaire heldendom in flags of our fathers en letters from iwo jima en het volkse heldendom in gran torino is er nu het politieke heldendom van Nelson Mandela in invictus. Want wie symboliseert de nobele doortastendheid beter dan Nelson Mandela, de man die zevenentwintig jaar lang gevangen zat en zonder wraak te nemen Zuid-Afrika een nieuwe toekomst gaf? Nelson Mandela is daarmee de onwaarschijnlijke spiegel van Dirty Harry die begin jaren zeventig de straten van San Francisco kwam schoonvegen. Het verschil is dat Mandela geen geweld gebruikt maar als een gehaaide diplomaat de gevoelige plekken van de Zuid-Afrikanen bespeelt.
In dit waargebeurde verhaal gebruikt Mandela (Morgan Freeman) de emotionele waarde van het nationale rugbyteam the Springboks om de blanke en zwarte bevolking van zijn land te verzoenen. Het is 1995 en Zuid-Afrika is gastland voor de het wereldkampioenschap rugby. Tot op dat moment waren The Springboks behalve een belabberd rugbyteam vooral een symbool van blanke overheersing en Apartheid. Mandela’s volgelingen wilden het team weg hebben maar Mandela zelf besefte dat hij dan de economisch nog steeds oppermachtige blanke bevolking van zich zou vervreemden.

Doodvonnis
Het zal allemaal wel. In werkelijkheid was het ongetwijfeld een fantastisch avontuur maar Eastwoods gemakzuchtige en doorzichtige emotionele fastfood-verhaaltjes beginnen te vervelen. Toegegeven, gran torino was een aardige film omdat het op een kitscherige B-film manier fijn blijft om naar Eastwood de ijzervreter te kijken. Maar invictus stort het nobele heldendom van de hoofdpersonen — naast Freeman een geblondeerde Matt Damon die indruk maakt door zonder zichtbare karaktertrekken een personage neer te zetten — met tonnen tegelijk over het publiek uit. Mandela komt nergens in de film tot leven maar mag als een soort heilige her en der tegeltjeswijsheden reciteren. Net als Eastwood met zijn films doet eigenlijk. invictus haalt het niet bij de werkelijkheid die natuurlijk veel rijker en gelaagder was.
Eastwood doet niks anders dan wat Hollywood al decennialang doet: vakkundig emotionele verhaaltjes vertellen die nergens echt verbazen of ongemakkelijk maken. Het filmisch spectrum van Clint Eastwood loopt van de duistere, zelfdestructieve kant — waar hij een paar goeie films maakte als unforgiven, letters from iwo jima en mystic river — via aardig werk als gran torino en million dollar baby naar saaie, voorspelbare en vaak ronduit kitscherige B-film garnituur als changeling, space cowboys, the rookie, bloodwork, absolute power, white hunter black heart en the bridges of madison county. En invictus.
Het is allemaal vakkundig gemaakt, en dat is niet bedoeld als compliment. Want het is saai. Eastwood drukt op de juiste knoppen en bij elke nieuwe film krijgt hij weer applaus. Maar laten we niet overdrijven. Iemand zijn film firefox ooit gezien?

Ronald Rovers