In This World

Afgeragde vrachtwagens en clandestiene fabriekjes

Van de ene wereld naar de andere

Michael Winterbottom reisde voor In This World mee met de jonge vluchteling Jamal, van Pakistan naar Londen. Onderweg wordt bijna de hoop verloren.

De vondst van 58 Chinese immigranten die in juni 2000 dood in een vrachtcontainer in de haven van Dover werden ontdekt, vormde voor de Engelse filmmaker Michael Winterbottom slechts een van de aanleidingen voor zijn semi-documentaire In This World, die de tocht van twee Afghaanse vluchtelingen naar Londen volgt. Samen met scenarioschrijver Toni Grisoni (die ook het script voor Terry Gilliams Fear and loathing in Las Vegas schreef) trok hij daags na de aanslagen op het World Trade Center naar Peshawar, op de grens tussen Pakistan en Afghanistan, om research te doen naar de vele vluchtelingen en gelukszoekers die jaarlijks langs de voormalige zijderoute via Iran, Turkije en Italië in het beloofde Europa hopen aan te komen. Het zijn niet allemaal zielige mensen of klassieke vluchtelingen, zoals al direct aan het begin van de op digitale video gedraaide film duidelijk wordt. Hun familie heeft vaak geld voor de reis gespaard in de hoop daar vanuit het rijke Westen ooit weer eens iets van terug te zien.

Containers
In This World neemt zoals gezegd de vorm aan van een documentaire, inclusief voice-over, cijfers en feiten, en landkaartjes die bijhouden waar de twee hoofdpersonen Jamal en Enayat zich bevinden. Michael Winterbottom, die al uiteenlopende soorten films als Jude (1996), Wonderland (1999) en 24 Hour Party People (2002) regisseerde, levert weer een uiterst vitale film af. Het is behalve docudrama ook een roadmovie, versterkt door de vele totaalshots van vrachtwagens die door dag en nacht rijden en allemaal inwisselbaar lijken. De wijde composities, veel gebruikt voor historische spektakels, geven dit kleine verhaal bijna epische proporties.

Niet de hoofdpersonen leert de toeschouwer echter onderweg kennen, maar zichzelf en zijn opvattingen over immigratiestromen in de wereld, in deze wereld, die niet de wereld van de slachtoffers van de mensensmokkelindustrie is. Bijna beschroomd denk je soms, net als een van de personages het in de film tegen het einde onder woorden durft te brengen: misschien had je beter in je eigen land kunnen blijven.

Het meeste lijkt In This World, die begin dit jaar op het filmfestival van Berlijn een Gouden Beer won, nog op een horrorfilm. De camera blijft namelijk niet alleen aan de buitenkant van de gebeurtenissen, maar gaat met de beide hoofdpersonen, die voor de film in werkelijkheid hun vier maanden durende reis aflegden, mee naar binnen. De donkere containers in en de afgeragde vrachtwagens, de clandestiene fabriekjes in Turkije en de keukens van de Londense horeca.

Het gebrek aan zuurstof, het gegil, de geur van dood, je ruikt en hoort ze, met een The Blair Witch Project-achtige intensiteit.

Het kwade is nu eens niet de angst of een ander fantoom buiten de mens, maar de hoop, dat laatste restje menselijkheid dat hem voortdrijft.
In This World is het grimmige antwoord op Stephen Frears’ Dirty Pretty Things, die deze maand ook eindelijk in Nederland in première gaat. Zo nihilistisch en confronterend is de film, dat je misschien liever nog een nier aan de illegale orgaanhandel wilt verliezen dan je hoop in het leven.