HUSH!

De Japanse regisseur Ryosuke Hashiguchi maakte met Hush! een persoonlijke film over twee homo’s en een vrouw die een surrogaatfamilie vormen. Net als zijn voorganger Like grains of sand bestrijkt zijn licht humoristische nieuweling veel meer thema’s dan homoseksualiteit alleen. "Ik wil oprechte films maken over echte mensen."

Met Hush! maakte Ryosuke Hashiguchi (1962) het logische vervolg op zijn vorige film, Like grains of sand (1995), waarmee hij een Tiger Award op het Filmfestival Rotterdam won. Na seksueel onzekere pubers staan nu de relatieperikelen van een drietal dertigers centraal. Aanvankelijk hebben de op zichzelf gerichte Naoya en de nog niet volledig uit de kast gekomen Katsuhiro het al zwaar genoeg met elkaar. Nog ingewikkelder wordt het wanneer een vrouw, Asako, zich bij de mannen voegt en laat doorschemeren dat ze van Katsuhiro een kind wil.
Hush! toont op gevoelige, ingetogen wijze hoe de drie met vallen en opstaan een niet-traditioneel gezin gaan vormen waar hun natuurlijke familie nog wat van kan leren. Schreef Hashiguchi het scenario uit eigen ervaring? "Nee, niet echt. Wel zijn sommige personages autobiografisch. Zo is Naoya’s bemoeizuchtige moeder precies de mijne. En zijdelings heb ik in de film mijn slechte verhouding met mijn vader verwerkt. Je ziet op een gegeven moment Asako in een taxi stappen en heel koel tegen de chauffeur doen. Pas later blijkt dat het haar eigen vader is. Zo werkt het tussen mij en mijn eigen vader ook. In legaal opzicht zijn we kind en vader, maar de praktijk is anders."
Hashiguchi voert hiermee een van de vele scènes uit Hush! aan waarin warm menselijk contact ver te zoeken is. Telkens weer stuiten de personages op hun onvermogen elkaar toe te naderen. Tegelijkertijd zie je dat ze wel degelijk getroost of omhelsd willen worden. Weten Japanners dan niet hoe dat werkt? "Ik heb niet per se willen tonen hoe moeizaam Japanners met elkaar knuffelen," zegt Hashiguchi koel. "De moeizame lijfelijke communicatie van mijn personages is eerder een reflectie van mijn eigen obsessies. Al sinds mijn jeugd, toen ik mijn homoseksuele geaardheid ontdekte, ben ik erg bang voor het beeld dat ik bij de ander oproep. Ik ben te bewust van mezelf om iemand op een normale, ongedwongen manier aan te raken. Dus heb ik andere methoden bedacht om mensen te helpen wanneer ze verdrietig zijn. Hoe dan ook, in eenzaamheid kun je niet leven, en dat is wat ik met mijn film wil laten zien. Mensen hebben elkaar nodig."

Seizoenen
Alsof hij de personages en de kijker de rust wil gunnen om zelf tot die conclusie te komen, kiest Hashiguchi voor lang aangehouden takes en een weinig beweeglijke cameravoering. Toch protesteert hij wanneer ik de film ingetogen en traag noem. "Die typering klopt niet. Vergelijk Hush! maar met Like grains of sand, en je zult zien dat de montage over het algemeen aanzienlijk sneller is. Jouw waarneming is erg subjectief. Mensen herinneren zich de kalme stukken beter omdat die meer dramatisch zijn, en denken dan dat de hele film zo is. Qua stijl valt Hush! uiteen in vier delen, die parallel lopen aan het verloop van de seizoenen. Het eerste deel is de winter: de personages zijn dan nog niet ontsnapt aan hun isolement. Vandaar de ruwe montage en de kille kleuren. In de lente ontdekken ze elkaar en komt er meer rust in de stijl. De zomer vraagt juist om beweging, wanneer het drietal op zijn gelukkigst is. In de herfst neem ik gas terug, want dan wordt de situatie weer ernstig."
Terwijl Hush! zware thema’s aansnijdt als eenzaamheid en familieverdriet, treedt herhaaldelijk Hashiguchi’s gevoel voor (lichtelijk absurde) humor op de voorgrond. Een volbloed komedie hoeven we van hem echter niet te verwachten. "Humor zorgt ervoor dat de zwaarte van het bestaan niet de overhand krijgt, terwijl de problemen altijd op de loer blijven liggen. Die balans verlies je uit het oog met een film die alleen maar op de lachspieren wil werken."
Niettemin onderkent Hashiguchi dat Hush! aan toegankelijkheid heeft gewonnen dankzij die lichte toetsjes. "Ik wil mijn publiek zeker boeien, dat heb ik er sinds mijn eerste film bijgeleerd. Ik ben dan ook blij dat de film in Japan zo goed is aangeslagen. Het bezoek blijkt niet gebonden aan geslacht of seksuele voorkeur, terwijl ik had verwacht dat vooral volwassen vrouwen van tussen de twintig en dertig geïnteresseerd zouden zijn. In die categorie vind je immers veel vrouwen die, net als het personage Asako, een kind willen zonder zich aan een man te binden."
Wat die kinderwens precies betekent — de hoop op een betere toekomst, het verlangen naar iemand om zonder voorbehoud lief te hebben — laat Hush! min of meer in het midden. "Kinderen zouden het anders maken", zegt een van de personages, en daar blijft het ook bij. Hashiguchi is wel bereid de motieven van zijn personages verder toe te lichten. Terwijl hij praat wiegt hij in zijn armen een denkbeeldige baby. "Asako wil niet een kind van zomaar iemand. Ze wil een kind van Katsuhiro, nadat ze gezien heeft dat hij een mooi, goed persoon is. Het is de relatie tussen deze twee mensen die met een kind zijn vervulling zal krijgen. Tegelijkertijd komt Asako’s kinderwens voort uit het gemis dat zij tijdens haar jeugd heeft gevoeld."
Daarmee ligt het voor de hand te polsen naar Hashiguchi’s eigen kinderwens. Voor het eerst tijdens het interview lacht hij voorzichtig. "Soms heb ik dat verlangen zeker, maar eigenlijk ben ik ook een beetje bang voor kinderen. Ze brengen zoveel verantwoordelijkheid met zich mee. Bovendien zou ik nooit kunnen vergeten hoe ik me voelde toen ik zelf een tiener was. Ik haatte mijn vader, en daarom zou ik nu voortdurend de angst voelen dat mijn kind ook mij gaat haten. Dat zou vreselijk zijn. Je moet van je vader houden."

Kevin Toma