HUKKLE

Het Hongaarse debuut Hukkle is een unieke film met een eigen geheimtaal waarin achter dagelijkse handelingen een moordcomplot schuilgaat. De jonge regisseur György Pálfi filmt alsof hij al jaren in het vak zit, zo secuur is zijn portret van de dorpsbewoners. "Ik kijk naar een mier op dezelfde wijze als naar een mens."

De Hongaarse regisseur György Pálfi hoefde niet ver te reizen om als een etnograaf naar zijn medemens te kijken. In Hukkle filmde hij zijn landgenoten op een zonnige dag op het platteland. Zijn blik is scherp maar ook aangenaam afstandelijk, alsof hij een natuurdocumentaire heeft gedraaid. In zijn dorp wonen onder andere een oude man met de hik, een schapenhoedster, een naaister en een bijenhouder in ogenschijnlijke vrede, maar langzaamaan ontvouwt zich een moorddadig complot dat alleen voor de heel goede kijker te ontrafelen is en misschien zelfs dan niet.
Pálfi maakt dezelfde soort close-ups van gras, mieren en machines als van mensen. De vacht van een schaap wordt van heel dichtbij gefilmd, vol groeven en zacht ademend, een lieveheersbeestje loopt over de draad van een walkman, een ooievaar kijkt toe hoe mannen jeu de boules spelen. György Pálfi: "Ik kijk naar een mier op dezelfde wijze als naar een mens. Ook al is de mens de jager, voor mij zijn beide wezens gelijk. Soms probeer ik me voor te stellen wat voor film een mier zou maken als hij daartoe in staat zou zijn. Hoe zou hij de mens portretteren? Het zou vast een horrorfilm worden. De mens ziet de wereld als een hiërarchie en voelt zich boven de dieren en machines verheven, terwijl ik er in mijn film voor pleit dat we allemaal op hetzelfde niveau leven. We denken dat we alles onder controle hebben maar in feite heeft de natuur ons in een houdgreep."

Mol
György Pálfi (1974) won met zijn debuut een European Film Award als ‘Discovery of the year’. Hukkle is inderdaad een ontdekking, een unieke film met een eigen geheimtaal waarin achter de dagelijkse handelingen grote gebeurtenissen schuilgaan. "Het belangrijkste in de film is juist wat je niet ziet. Er gebeurt van alles buiten beeld maar de camera kijkt altijd net de andere kant op. Er wordt precies omheen gefilmd. De losse scènes, waarin weinig lijkt te gebeuren, volgen elkaar op en de kijker moet zelf de verbanden leggen. Zo ontstaat er pas een verhaal, in je hoofd. Je moet de film begrijpen zonder dat hij uitgelegd wordt."
Pálfi komt uit Boedapest en heeft anderhalf jaar in dit dorp in de heuvels gewoond om samen met de bewoners de personages vorm te geven. "Door mijn stedelijke blik kon ik afstand bewaren tot de mensen en hierdoor voelt de film waarschijnlijk aan als een natuurdocumentaire." Er wordt niet gesproken in Hukkle maar dat betekent niet dat het een stille film is. Het sound design is uitgekiend en werkt bijzonder goed in combinatie met de close-ups, zodat de kijker het beeld wordt ingezogen. Pálfi laat geen uitzonderlijke mensen en dieren zien maar een gewone bij die wordt fijngeknepen, een mol die ondergronds door een spade wordt gespiest en een grasspriet die luidruchtig groeit. Hoe klinkt groeiend gras? "Als vogels die staan te piepen, een elastiekje dat knapt en als slabladen die knisperen. Met die drie middelen hebben we het grasgeluid nagebootst. De film is ontstaan vanuit het geluid, ik heb er pas later de beelden bij verzonnen. Het geluid moest het verhaal voortstuwen."
In Hukkle zitten twee opmerkelijke special effects: een straaljager die heel laag over de grond vliegt maar waardoor geen dorpsbewoner wordt opgeschrikt en een röntgenopname van een etende man. Voor de droge humor liet Pálfi zich inspireren door Tati en Chaplin, voor de ‘misdaadplot’ door whodunits. Maar een traditionele uitleg ontbreekt, enkel een zangkoor aan het eind geeft wat houvast. "De film is een trompe-L’oeil, je denkt dat je iets ziet maar dat blijkt niet zo te zijn. Ik speel een spel met de kijker. Aan het eind zou je moeten weten wat je gezien hebt, maar het verhaal speelt verstoppertje."

Mariska Graveland