How to Meet a Mermaid

Met het documentaire-essay How to Meet a Mermaid laat Coco Schrijber zien dat de wil om te leven het soms aflegt tegen de wil om te sterven. Visueel en auditief overdonderend, maar levert het ook nieuwe inzichten op?

Waar vind je een zeemeermin? Nergens natuurlijk, maar in How to Meet a Mermaid staat het mythische wezen symbool voor het verlangen naar iets ongrijpbaars. Een andere, betere werkelijkheid. Als het verlangen een obsessie wordt, en het leven in het hier en nu ondragelijk is, ligt zelfdoding op de loer. Lex, de broer van Coco Schrijber en geroutineerd duiker, liet zich in 2000 op 47-jarige leeftijd in Egypte opslokken door de zee. Zijn lichaam is nooit gevonden. Hij verdween in de zee, heet het in How to Meet a Mermaid, waarin Lex’ beste vriend en de psychiater die hem behandelde zich zestien jaar later afvragen of ze zijn dood hadden kunnen voorkomen. Ook probeert Schrijber in Egypte meer te weten te komen over de dood van haar broer. Zo lang na de tragische gebeurtenis levert die zoektocht niets op. "Wat weten we eigenlijk weinig van iemand, hè?", horen we Schrijber in voice-over opmerken. Die gedachte kan gelden als conclusie van de hele film. Er valt niets tegen in te brengen, maar het is ook een open deur. Dat we weinig weten van elkaars diepste drijfveren kennen we van de reacties van nabestaanden op zelfdodingen: niemand had het zien aankomen.
How to Meet a Mermaid gaat over de verlokking van de dood. Naast de zelfdoding van Lex zoomt de film in op de tragische verdwijning van twintiger Rebecca, een medewerker op een cruiseschip, die na een relationele nachtelijke ruzie waarschijnlijk over­­­­boord is gesprongen. Haar ouders kunnen deze lezing niet accepteren en suggereren dat iemand haar over de reling heeft geduwd.
De derde episode in How to Meet a Mermaid voert de getrouwde en net vader geworden Mexicaan Miguel op, die om zijn gezin een beter leven te kunnen geven met een surfplank de illegale oversteek naar de Verenigde Staten wil maken. Als het een beetje meezit, is hij er binnen vijf uur, heeft hij berekend. Het is een heroïsche onderneming, die slecht past bij de twee voorgaande tragische voorvallen, omdat Miguel niet gedreven wordt door doodsverlangen, maar door levenskracht en overlevingswil.
How to Meet a Mermaid bevat schitterende onder- en bovenwaterbeelden van de zee en heeft een fantastische soundscape, die benadrukt dat we in een vervreemdende wereld leven, waarin rationeel denken het aflegt tegen duistere gevoelens, impulsen en verlangens. De film past daarmee thematisch perfect in Schrijbers kleine oeuvre. First Kill onderzocht de aantrekkingskracht op militairen van het doden van mensen en Bloody Mondays & Strawberry Pies (de titel verwijst naar de tiener die in 1979 uit verveling haar geweer leegschoot in een klaslokaal) wat intense verveling met mensen kan doen. Menselijk gedrag is in Schrijbers films altijd irrationeel en onvoorspelbaar. Daar valt niets tegen in te brengen, maar die conclusie is weinig verrassend. How to Meet a Mermaid is een uitwaaierend filmessay, dat veel aanstipt, maar geen nieuw inzicht biedt.

Jos van der Burg