HOUSE OF SAND AND FOG

De eerste film van Vadim Perelman is een gedurfd dubbelzinnig drama over eenzaamheid, overleven en een fout van de belastingdienst.

House of sand and fog start en sluit met dezelfde scène: een politieagent vraagt aan een vrouw, die voor zich uit starend op een veranda zit, "is dit uw huis?" Over deze ogenschijnlijk eenvoudige vraag gaat de film. De vrouw op de veranda is Kathy, die een half jaar geleden door haar man is verlaten, of bij hem is weggelopen, en net van haar alcoholverslaving af is. Ze wordt haar huis uitgezet omdat ze de brieven die de belastingdienst haar stuurde niet open kon of durfde te maken. Dat die belastingaanslag niet klopte, maakt niet uit; dat haar overleden vader dertig jaar heeft gezwoegd om het huis af te betalen doet er al helemaal niet toe: de gemeente veilt het huis. Voor een prikkie tikt de Iraanse vluchteling Behrani het op de kop. In het Iran van de Sjah was Behrani generaal, nu is hij overdag stratenmaker en verkoopt hij ’s nachts benzine. Voordat hij het huis voor vier keer de koopprijs door wil verkopen, genieten hij en zijn vrouw nog een paar maanden van het uitzicht over de oceaan, dat hen herinnert aan hun vroegere buitenhuis aan de Kaspische Zee.

Vernederd
Het huis verbeeldt de meedogenloze economische realiteit van Amerika, waar het minimumloon zo laag is dat mensen twee of zelfs drie banen hebben, en waar je letterlijk op straat komt te staan als je een paar honderd dollar schuld niet afbetaalt. Maar meer nog is het huis het noodlottige strijdtoneel van naar adem happende hoofdpersonen; voor hen is het veel meer dan een gebouw met vier muren en een dak. De eenzame, lamgeslagen Kathy (Jennifer Connelly) heeft niets anders; als ze haar broer belt voor hulp moet hij ophangen omdat hij het zo druk heeft. Voor Behrani (Ben Kingsley) is het huis een geschenk van God, want geld verdienen is absolute noodzaak. Zijn dubbele baan kan hij nog wel dragen, wat hij niet meer kan verduren is zijn wegkwijnende vrouw Nadi (Shohreh Aghdashloo), verbitterd en vernederd door de armoede dat het nieuwe land hen bracht.
Het dappere aan het debuut van regisseur Vadim Perelman is dat hij zijn verhaal (gebaseerd op een roman van Andre Dubus III) zo ambigu houdt. Hij maakt het onmogelijk om te kiezen voor Kathy of Behrani en Nadi, en heel moeilijk om van ze te houden. Daarvoor zijn ze lange tijd te onsympathiek. Connelly speelt Kathy zo gelaten dat ze wel uit een Aziatische slackerfilm lijkt weggelopen. En Ben Kingsley straalt niet alleen grote waardigheid uit, maar ook een staalharde, militaire gedrevenheid. Ook verder biedt Perelman geen makkelijk uitwegen. Alles aan zijn film is ellendig, ook de subtiel benevelde beelden van Roger Deakins (vaste cameraman van de gebroeders Coen) en de verrassend spaarzame, maar loodzware tonen van James Horner (die nogal eens films verpest met zijn dikke plakken pathos).
House of sand and fog verliest veel van zijn droeve dubbelzinnigheid met de komst van een derde partij, hulpsheriff Lester (een rare, vlakke rol van Ron Eldard). Deze agent, die Kathy probeert te helpen, ontpopt zich tot een labiele figuur die in het noodlotsdrama een té sturende rol krijgt. Zodat het onvermijdelijke drama, dat al sinds de openingsbeelden in de lucht hangt, toch nog een aanwijsbare oorzaak krijgt. Terwijl het Noodlot juist niet door mensenhanden, maar door iets onbevattelijkers wordt veroorzaakt.

Rik Herder