Hemel op aarde
Barsten in de cocon van een Limburgse jeugd
Pieter Kuijpers gooit het roer helemaal om in deze op jeugdherinneringen gebaseerde Limburgse vertelling. Magie, onschuld en kluchtigheid strijden om voorrang.
Het werd een uitgesproken Limburgse onderneming met uit Limburg afkomstige acteurs die fijn hun moerstaal spreken. Ook regisseur Pieter Kuijpers en scenarist Edward Stelder zijn daar opgegroeid en boetseerden deze vertelling vol onschuld en nostalgie uit hun eigen, stevig aangedikte en gedramatiseerde jeugdherinneringen. "We waren beiden misdienaar en geloofden in een God die net zo tastbaar was als Sinterklaas en de Kerstman", stellen ze in een toelichting.
Hoe dat voelde, wordt prachtig verbeeld in de opening. De Limburgse wereld van de jonge hoofdpersoon Bart (Bram van Schie) is een veilige cocon waarin het best stoer is om de pastoor (Huub Stapel) bij de dienst te helpen. Maar Bart krijgt ook de leeftijd om nieuwsgierig te zijn naar Emmanuelle op tv. Of naar zijn nieuwe, een paar jaar oudere Belgische buurmeisje Moniek (Ella-June Henrard). Deze Lolita van het dorp heeft prachtige blote benen, maar zit wel in een rolstoel.
Het getuigt eigenlijk wel van lef om dat allemaal zonder ironie te laten zien vanuit het perspectief van een nieuwsgierige maar tegelijkertijd brave en gelovige jongen van dertien die door zijn eerlijkheid meer dan eens in moeilijkheden komt.
Zelfs Barts eerste sekservaring wordt getoond met een onschuld en onbevangenheid die we niet vaak tegenkomen. Tegelijkertijd worstelt hij met het feit dat God liefde heet te zijn, terwijl het bedrijven van die liefde als grote zonde wordt aangemerkt.
Er is steeds meer dat hem in verwarring brengt. Waarom vindt God het goed dat Moniek een ongeneeslijke ziekte heeft, zoals Bart vanuit een zelfgebouwd kapelletje in het bos wanhopig vraagt. En wat is er aan de hand met zijn aardige vader (Jeroen van Koningsbrugge) die zijn baan en zijn verstand verliest? Terwijl de warme kleuren in Hemel op aarde geleidelijk verbleken, komen er steeds meer barsten in Bart’s veilige wereldbeeld.
Met Hemel op aarde probeert Kuijpers, regisseur van rauwe en grimmige films als TBS en Doodslag, iets nieuws. Dat levert een lief en oprecht sprookje op waarin hij de droefenis tot het bittere einde toch probeert te verenigen met de trouwhartige onbevangenheid van zijn jonge hoofdpersoon. Soms, zoals bij de uitgelaten wanhoopstocht naar een bedevaartsoord, levert dat tot de verbeelding sprekende momenten op. Het lukt helaas niet altijd, nog afgezien van het feit dat zo’n ziek meisje behoorlijk cliché is. De invulling van de personages blijft een tikkeltje schematisch en soms dreigt deze aandoenlijke vertelling zelfs af te glijden naar simpele kluchtigheid. Dan ontglipt Kuijpers de magie die Hemel op aarde op zijn beste momenten wel degelijk heeft.
Leo Bankersen
