GREENBERG

Ben Stiller schittert in Noah Baumbachs subtiele karakterstudie van een neurotische veertiger.

Noah Baumbachs tragikomische personages zijn vaak minstens even beschadigd als dat ze in staat zijn van zich af te bijten. Het vernuft waarmee ze dat doen heeft bij Baumbach altijd iets komisch maar evengoed levert het stroeve en vaak pijnlijke situaties op. Elk gesprek verandert in een obstakel, een klimwand die hoger wordt met elke nieuwe zin. Voor wie zich thuis voelt bij al die neuroses is het een genot om naar te kijken.
Baumbach, wiens werk venijniger is maar toch in dezelfde donkerkomische hoek te vinden is als dat van Wes Anderson, Ben Stiller, Jason Schwartzman en Owen Wilson, liet die bijtende neuroses eerder al zien in the squid and the whale en margot at the wedding, twee films waarin niemand zich probleemloos tot de ander verhoudt. greenberg is anders. Confronterender, zeker, maar ook optimistischer. greenberg is in die zin evenwichtiger dan Baumbachs vorige films.
Roger Greenberg (Ben Stiller) keert voor even terug naar LA na vijftien jaar in New York te hebben gewoond en nadat hij onlangs een tijdje opgenomen is geweest voor een depressie. Hij wil de boel weer wat op orde krijgen. Ooit stond hij op het punt een lucratief platencontract te tekenen maar hij verpestte de deal. De andere bandleden die hij in LA weer opzoekt, hebben hem dat nooit vergeven.

Narcisme
Ondanks zijn evidente narcisme doet een aantal mensen na al die jaren toch weer moeite Roger bij hun leven te betrekken. Hij blijft echter weigeren anderen toe te laten, ook al zoekt hij ze zelf op in hun flauw verlichte bungalows. Greenberg gedraagt zich als een verwend kind en zijn terloopse opmerkingen zijn vaak zo kwetsend dat je als kijker ongemakkelijk in je stoel heen en weer schuift. "Hurt people hurt people", mompelt hij alsof het een therapeutisch mantra is. Toch is greenberg een film over vriendschap, of in ieder geval de mogelijkheid van vriendschap. Heel, heel langzaam beginnen dingen te veranderen wanneer hij Florence ontmoet.
Het knappe van greenberg is dat je ondanks het weinig plezante karakter van Stillers personage toch bij hem blijft. Niet omdat Greenberg eigenlijk een aardige vent is achter alle pantsers. Want dat is hij niet. Net als Charlie Kaufman in adaptation. speelt Baumbach hier met de klassieke regels van het scenarioschrijven, in dit geval die ene die dicteert dat de hoofdpersoon een sympathiek personage moet zijn. Nee, de reden dat je als kijker bij hem wilt blijven is dat je hoopt en eigenlijk ook wel ziet dat hij in het gevecht met zichzelf zal overwinnen, dat hij inziet dat vriendschap ook iets van je vraagt, en van je mag vragen. Weinig filmmakers verstaan de kunst een personage zo subtiel via dialogen uit te tekenen zoals Noah Baumbach dat kan. Als chroniqueur van neurotische veertigers is hij zonder meer de beste Amerikaanse filmmaker van het moment.
De typering ‘karakterstudie’ wordt misschien iets te vaak gebruikt om films te beschrijven maar greenberg is er echt een. En wat voor een. Met gemak de beste die deze zomer te zien is.

Ronald Rovers