Matt Damon over Good Will Hunting

Een jaar geleden had nog nauwelijks iemand van Matt Damon (27) en Ben Affleck (25) gehoord, maar inmiddels worden de hartsvrienden als de golden boys van de Amerikaanse filmwereld beschouwd. Hun verdienste: ze schreven samen het scenario voor Good Will Hunting. En dit alom bejubelde coming of age-drama zorgt er samen met Titanic en L.A. Confidential voor dat de Oscaruitreiking — na het debâcle van vorig jaar — weer een ouderwets Amerikaans feestje zal worden.

Als een opgewonden kleine jongen zit Matt Damon in een New Yorks hotel en laat hij zich de complimenten van de internationale pers voor Good Will Hunting grijnzend welgevallen. Pas enkele weken later zal hij met Ben Affleck de Golden Globe Award voor hun debuutscenario in ontvangst nemen en over mogelijke Oscarnominaties wordt nog slechts gespeculeerd. Maar het leven van de acteur is al ingrijpend veranderd sinds hij door regisseurs als Francis Ford Coppola (The Rainmaker), Steven Spielberg (Saving Private Ryan) en Anthony Minghella (The Strange Dr. Ripley) wordt gevraagd en sinds zijn jonge hoofd de covers van tijdschriften als Vanity Fair siert.

Met het feit dat plotseling iedereen op Damons talent aast, is het script voor Good Will Hunting, dat hij en Affleck een aantal jaren geleden al schreven, in zekere zin autobiografisch geworden. “Dat is een beetje griezelig”, erkent Damon. De film verhaalt van de kansarme, maar briljante Will Hunting die zijn geld verdient met schoonmaakwerk, maar slimmer is dan alle studenten van het prestigieuze Massachusetts Institute of Technology — waar hij de vloeren dweilt — bij elkaar. Zijn wiskundig talent wordt ontdekt wanneer hij als enige een ingewikkelde opdracht weet op te lossen, waarna de universitaire en bedrijfswereld zich op hem stort. Probleem is dat de getroubleerde, door het leven getekende Will niet beschikt over de gewenste sociale vaardigheden om een maatschappelijk succes te worden en zodoende krijgt een psychiater (Robin Williams) de taak de ruwe kanten van de jongen te bewerken.

Heldhaftige loyaliteit
Het korte verhaal dat Damon in 1992 tijdens zijn studie aan de universiteit van Harvard schreef en vervolgens met Affleck tot een scenario ontwikkelde is in de loop der tijd totaal veranderd. Damon: “We hadden op een gegeven moment wel duizend pagina’s script.” De beginnende acteurs, in dat stadium nog zonder enige naambekendheid, begonnen min of meer voor de grap te schrijven. “We bedachten en improviseerden scènes en speelden afwisselend alle rollen. Zo hebben we alles in workshops en acteerlessen met publiek uitgeprobeerd.”

Toch stond vanaf het begin vast dat Damon de titelrol zou spelen en Affleck de bijrol van diens vriend Chuckie. “Dat had vooral te maken met het feit dat ik de personages had gecreëerd in mijn verhaal. Maar Ben heeft de meeste en leukste grappen.” Bovendien speelt Affleck de tragisch-genereuze held van het verhaal, die zijn boezemvriend aanspoort hun minder bedeelde milieu te verlaten om ruimte te geven aan zijn intellectuele vermogens. Met een heldhaftige loyaliteit die je alleen in films ziet, vertrouwt hij Will toe: “Iedere ochtend kom ik je ophalen en dan hebben we plezier. Maar weet je wat het beste moment van mijn dag is? De tien seconden voordat ik op de deur klop. Want dan bedenk ik dat je er wel eens niet zou kunnen zijn, dat ik klop en je er niet bent. Dat je gewoon vertrokken bent.”

Spannend jongensboek
Toen er tenslotte een versie was ontstaan die door de buitenwereld mocht worden gelezen, bleek produktiemaatschappij Castle Rock geïnteresseerd. “Toen was het nog een thriller, waarin Will wordt nagezeten door de overheid. Het was een erg slap verhaal. Maar ze hebben het toch gekocht”, grinnikt Damon.

Die deal leek een geschenk uit de hemel, maar pakte minder fortuinlijk uit dan de scenaristen dachten. Castle Rock-producent Rob Reiner gaf weliswaar waardevolle adviezen — “hij suggereerde het thrillerelement overboord te gooien en de nadruk te leggen op de relatie tussen Will en de psychiater” — maar al gauw werd duidelijk dat het script enige tijd in de la zou komen te liggen. Er speelde nog iets anders mee. “Vanaf het begin liet men doorschemeren dat we niet teveel gehecht moesten blijven aan ons scenario. Maar dat was het hele punt, we wilden het juist niet loslaten.”

Tenslotte werd er een ongebruikelijk deal gemaakt. “We kregen dertig dagen om het ergens anders verkocht te krijgen. Als we er binnen die termijn niet in slaagden het ergens anders onder te brengen, dan zouden we uit de overeenkomst worden geschrapt.” Castle Rock zou er dan een regisseur naar keuze op zetten en Damon en Affleck zouden niet langer aanspraak kunnen maken op hun rollen in de film. “Dat was een dieptepunt. We dachten dat de film nooit gemaakt zou worden en we hadden geen geld om het script terug te kopen. We waren echt wanhopig.”

Als betrof het een spannend jongensboek liep het goed af: “We zijn gered door Miramax die het script wilde overnemen.” Directeur Harvey Weinstein had er een miljoen dollar voor over om de rechten op Good Will Hunting te verkrijgen. Die interventie heeft z’n vruchten afgeworpen: door middel van onontkoombare marketingstrategieën heeft het productiehuis de bescheiden film overeind weten te houden tussen het oorverdovende kerstlawaai van Titanic en Tomorrow never dies. Maar belangrijker is wel het Oscargala op 23 maart, dat met de negen nominaties die de film heeft ontvangen (waaronder voor beste film, scenario, regie en mannelijke hoofdrol) een triomf belooft te worden.