Gluckauf

“Je hebt m’n mooie kop al gekregen, wat wil je nog meer?” Limburgs sociaal drama over criminele vader en zoon kent mooie dialogen en er wordt sterk geacteerd, maar het verhaal eindigt te sentimenteel.

Jammer, want Gluckauf biedt een geloofwaardige impressie van een troosteloos Zuid-Limburg, waar de armoede en het mijnwerkersverleden drukken op de mensen onderaan de sociale ladder. Het bovenstaande citaat wordt volledig in het Limburgs uitgesproken, net als de rest van de film.

‘Gluckauf’ was de groet waarmee mijnwerkers elkaar een behouden terugkeer aan de oppervlakte toewensten. Mooie vondst. De vader van Lei Frissen (Bart Slegers), en dus de grootvader van de twintigjarige Jeffrey (Vincent van der Valk), was zo’n mijnwerker. Lei, vijftig nu, herinnert zich de kompels nog, de afdaling in de duisternis en de harde handen van zijn vader. “Kwaad en aan de fles.” Hij is vastbesloten zijn eigen kind wél alle liefde te geven. Maar het noodlot drukt: “Je hebt je lieve zoon met schuld verzwaard.”

Die laatste woorden zijn van Vester (Johan Leysen), een lokale crimineel. Lei heeft zich heel lang staande weten te houden met de verkoop van autobanden, gestolen iPods of andere handeltjes, maar hij heeft ook schulden uitstaan bij Vester. Wanneer Jeffrey daarvan hoort, probeert hij zijn vaders’ schulden af te betalen door klusjes voor Vester te gaan doen. Langzaam maar zeker ziet Lei zijn zoon aan hem ontglippen en veranderen in een man die er geen probleem mee heeft Oost-Europese meisjes voor de prostitutie de grens over te smokkelen, een man met vuisten zo hard als die van zijn grootvader.

Na zijn eerste bioscoopfilm Valentino (2013), een flauwe formulekomedie rond Najib Amhali, is Gluckauf een grote stap vooruit voor Remy van Heugten. Deels gebaseerd op zijn eigen jeugd, voelt de film als een persoonlijk werk. De grauwe locaties en het natuurlijke spel zijn vrijwel volledig uit de hand geschoten en Van Heugten weet het generatieconflict mooi uit te spelen. Geslaagd is bijvoorbeeld het moment waarop vader en zoon in een loods in België drugs verkopen aan een paar Franstaligen, de driftige Lei de transactie bijna verknalt en dan toe moet zien hoe zijn zoon de deal niet alleen redt, maar ook veel verder voert – op een manier die iedere vader de schrik om het hart zou jagen.

Bart Slegers, lid van Toneelgroep Amsterdam en met enige regelmaat in films en op televisie te zien, speelt de ruwe, maar hartstochtelijk aan zijn zoon verknochte Lei uitstekend. Vincent van der Valk is ook goed als de zoon die onder de verstikkende liefde van zijn vader uit probeert te komen, een nieuwe verbinding zoekt met zijn lief Nicole (Joy Verberk) en zijn vader uiteindelijk begint te overvleugelen.

Het probleem zit vooral in de derde akte. Had Van Heugten het bij de slice of life-benadering gehouden en de karakters iets verder uitgediept dan was Gluckauf heel geslaagd geweest. Nu worden in het laatste half uur een aantal grootse, dramatische momenten op de toeschouwer afgevuurd die hun doel voorbij schieten. Eerder zag je dat al gebeuren in een montage waarin een vrijscène tussen Jeffrey en Nicole overgaat in beelden van de gewelddadige dood van een van de personages en Lei die oude foto’s bekijkt van zijn zoon en mijnwerkersvader. Het leven, de dood, de last van het verleden… Gluckauf gaat over grote zaken, maar is het best wanneer Van Heugten het klein houdt.