Fantastic Mr. Fox

De dwarse humor van Roald Dahl en de melancholie van Wes Anderson gaan perfect samen in deze dierenfabel over het verlangen naar een ongebonden bestaan.

Waarom zou je, nu computeranimatie de ultieme perfectie heeft bereikt, nog eindeloos prutsen met stukjes stof en zelfgeknutselde poppen die beeldje voor beeldje met de hand bewogen en gefotografeerd moeten worden? Nou, kijk maar naar Wes Andersons briljante Roald Dahl-verfilming Fantastic Mr. Fox en je snapt het.

Stop-motion animatie tovert ons een uitbundige fantasiewereld voor die tegelijkertijd echt voor de camera bestaat. Je ziet het materiaal, je kunt het bijna aanraken. Dieren met vachten van springerig haar, daar kan de gladde perfectie van computergeanimeerd bont niet tegenop.

Fantastic Mr. Fox is weliswaar gebaseerd op een kinderboek van Roald Dahl, maar in de bewerking van Anderson en scenarioschrijver Noah Baumbach is het de kinderdoelgroep ruimschoots ontstegen. Dit zagen we eerder al bij films als Coraline (2009) en Where the Wild Things Are (2009). Het verhaal van de vos die zich met zijn gezinnetje keurig heeft gesetteld maar in een opwelling nog eenmaal het avontuur wil proeven en op rooftocht gaat, is een ironische fabel over midlifecrisis, familieperikelen en het verlangen naar een bestaan als non-conformistische vrijbuiter.

Kunstenaarsoog
De romantiek die aan dat laatste kleeft wordt tegelijkertijd bewonderd en becommentarieerd. Want is die charmante, ongebonden vos eigenlijk niet een onverantwoordelijke opschepper die niet wil luisteren naar zijn advocaat? De boosaardige boeren die hij berooft verdienen dat dubbel en dwars, maar het heeft wel tot gevolg dat het hele vredige dierenrijk in ondergrondse tunnels wordt gejaagd.

Een blikvanger is natuurlijk de fantasierijke, met een waar kunstenaarsoog ontworpen vormgeving, die een sfeer oproept van kinderboekenillustraties en naïeve schilderkunst. Tegelijkertijd doen de dialogen en actiescènes juist weer denken aan klassieke Hollywood-komedies en slapstickachtige misdaadfilms. Fantastic Mr. Fox is excentriek en elegant, betoverend en hilarisch. Min of meer realistisch geacteerde taferelen en cartoonachtige vondsten buitelen vrolijk over elkaar.

Nauwelijks vossig
Een mooi voorbeeld van hoe in deze stop-motion animatie de clichés van de computergeanimeerde familiefilm vermeden worden is de manier waarop de dieren gestalte krijgen. Weliswaar geïnspireerd door oude Victoriaanse prenten van dieren in mensenkleren, maar toch weer niet zo schattig als je zou verwachten. De vos en zijn echtgenote bijvoorbeeld zijn nauwelijks vossig te noemen. Ze zijn slank en elegant, en bewegen en converseren gewoon als mensen die toevallig bedekt zijn met roodbruin haar en een vossenkop hebben. Niet voor niets zijn voor de stemmen de beste acteurs aangetrokken, onder wie George Clooney en Meryl Streep.

Verrassend ook om te zien hoe goed de dwarse, soms grimmige humor van Dahl samengaat met de visie van Anderson, die eerder films maakte over disfunctionele gezinnen (The Royal Tenenbaums, 2001) en onaangepaste volwassenen die liever kind gebleven waren (The Life Aquatic with Steve Zissou, 2004). Typisch Anderson is de oneindige melancholie van zo’n scène waarin de naar de stad vluchtende dieren even stilstaan om een laatste blik te werpen op een wilde, vrije wolf aan de horizon.