DOUBLE TAKE

De mechanismes van paranoia

  • Datum 20-10-2010
  • Auteur vanons
  • Gerelateerde Films DOUBLE TAKE
  • Regie
    Johan Grimonprez
    Te zien vanaf
    01-01-2009
    Land
    Duitsland/Nederland/België
  • Deel dit artikel

double take is een spannend, ingenieus filmisch essay dat op elegante wijze gebruik maakt van de media en de paranoia die het onderzoekt.

Met dial h-i-s-t-o-r-y liet Johan Grimonprez al zien welke grote rol paranoia in de geschiedenis heeft gespeeld. In zijn wervelende onderzoek naar terroristische strategieën combineerde hij footage van vliegtuigkapingen met de discohit ‘Do the Hustle’ en beelden van fastfood en home movies. In zijn spannende, veellagige collage double take zoekt hij in de recente geschiedenis naar betekenis in toevallige gebeurtenissen. Zo probeert hij de mechanismen van paranoia te doorgronden en bedient hij zich van diezelfde mechanismen door verschillende zaken ogenschijnlijk in het wilde weg aan elkaar te koppelen. Wat hebben de Koude Oorlog, Hitchcock en de opkomst van de televisie met elkaar te maken? Volgens double take hebben ze allemaal de wereld vormgegeven. Grimonprez kijkt niet alleen naar de beelden van Nixon en Chroesjtsjov die in 1959 het beroemde Kitchen Debate hielden, hij toont ons ook hilarische koffiereclames en fragmenten uit Hitchcocks thrillers. De impact van beelden op kijkers is enorm, zo laat hij zien in zijn elegant gemonteerde essay, dat zelf ook de vruchten plukt van de verhaaltechnieken die de afgelopen eeuw zijn ontwikkeld.

McGuffin
Zo weerspiegelt alles elkaar in double take, dat geïnspireerd is op Jorge Luis Borges’ essay August 25, 1983 en een bewerking is van Grimonprez’ installatie Looking for Alfred. Hitchcock ontmoet zijn oudere zelf en ook Hitchcocks dubbelganger Ron Burrage wordt ten tonele gevoerd. Ook hier komt de paranoia weer om de hoek kijken: "Ze zeggen dat wanneer je je dubbelganger ontmoet, je hem moet vermoorden omdat hij anders jou vermoordt", zegt de voice-over. Afleidingsmanoeuvres, gemodelleerd naar Hitchcocks McGuffin, spelen ook een grote rol in double take, met name tijdens de Koude Oorlog toen de televisie de mensen gerust moest stellen. Zelf moest Hitchcock lijdzaam aanzien hoe Alfred Hitchcock presents voor het eerst werd onderbroken door reclame. Hij grapte: "Television is like the American toaster, you push the button and the same thing pops up every time." Al deze oude beelden zijn op ingenieuze wijze verweven tot weer nieuwe beelden, waarmee Grimonprez’ documentaires zelf ook weer deel uitmaken van het medialandschap. De vraag is wie de meest bedrieglijke spiegel omhooghoudt: de geruststellende televisie of deze subjectieve, prikkelende compilatie.

Mariska Graveland

double take wordt uitgebracht bij de re-release van Alfred Hitchcocks the 39 steps door het Filmmuseum, waar op 5 januari ook dial h-i-s-t-o-r-y te zien is.