De president

Erik de Bruyn kiest voor de massa met multicultikomedie De president, waarin een Marokkaanse geitenherder per ongeluk president van de toekomstige republiek Nederland wordt en elke nuance gesmoord wordt in een moordend tempo.

In 2005 koos Martin Koolhoven, tot dan toe in kleine kring bekend als regisseur van geslaagde maar slecht bezochte arthousefilms als AmnesiA (2001), De grot (2001) en Het zuiden (2004), onomwonden voor een massapubliek met Het schnitzelparadijs. Erik de Bruyn lijkt nu met zijn derde speelfilm De president dezelfde stap te zetten. Net als Het schnitzelparadijs is De president namelijk een vlotte multicultikomedie, en beide scenario’s werden door scenarist Marco van Geffen (die met zijn regiedebuut Onder ons onlangs hoge ogen gooide op het filmfestival van Locarno) gebaseerd op boeken van de Marokkaans-Nederlandse schrijver Khalid Boudou.
De president draait om de Marokkaanse Joes (Achmed Akkabi), die terechtkomt op een asperge- en seksboerderij in een Nederland waar, vijf jaar in de toekomst, het koningshuis én het meerpartijenstelsel zijn afgeschaft en de republiek is uitgeroepen. In de strijd om het presidentschap tussen de domme populist Vlonder (Dirk Zeelenberg) en de extreemrechtse Treesters (Rosa Reuten, met Wilders-coupe) gaat Joes er door een toevallige samenloop van omstandigheden als derde met het been vandoor. En zo zit hij, vooral dankzij de inmenging van Vlonders’ politiek adviseur Aart (een subtiele Ton Kas), plotsklaps in het presidentieel paleis, omringd door zijn posse: oom Hamid (Najib Amhali op zijn kort-door-de-bochtst), de botte Bulgaren Bokyo en Krasimir (komisch duo Frank Lammers en Matthias Schoenaerts) en de zwijgzame Bekir (Gürkan Kücüksentürk). Maar omdat het tot dik over de helft van de film duurt voor we dit punt bereiken, is voor Joes’ morele dilemma’s als hij eenmaal president is nog maar bar weinig tijd over. Zeker omdat hij intussen vooral bezig is om het hart van Mila (Charlie Chan Dagelet) te veroveren.

Abrupt
De stap naar de publieksfilm is niet vreemd als we De Bruyns voorgeschiedenis bekijken. Na Wilde mossels (2000), door critici geprezen als een van de sterkste en meest eigenzinnige Nederlandse debuutfilms van de afgelopen decennia, duurde het dik zeven jaar voor hij zijn volgende project van de grond kreeg. Het vormexperiment Nadine (2007), waarin drie actrices dezelfde vrouw met tikkende hormoonklok speelden, werd vervolgens door de pers wisselend ontvangen en door het publiek vrijwel genegeerd. Geen wonder dus dat De Bruyn zijn collega Koolhoven volgt met een op veel punten identiek publieksproject. Maar onbedoeld bewijst De president het gelijk van Koolhoven, die bij het verschijnen van Het schnitzelparadijs poneerde dat het maken van een vlotte komedie voor een regisseur even moeilijk en uitdagend kan zijn als een doorwrocht arthousewerk.
De Bruyn slaat die plank namelijk behoorlijk mis. De film heeft ontegenzeggelijk vaart, maar omdat die bereikt wordt door een montage waarin abrupt van romantiek naar komedie naar actie naar politieke intrige wordt gesneden, staat die de komische timing vaak juist in de weg. Zo is de film van alles niets: de satire valt dood omdat het verhaal te ver van onze realiteit af staat, de romantiek wordt tenietgedaan door de omringende poep- en pies- en domme-immigrantengrappen en de komedie valt weg in een spervuur van stemmingswisselingen.

Joost Broeren