De Heineken ontvoering

Zou “Waarom haat jij mij?” echt het belangrijkste zijn wat Freddy Heineken aan zijn ontvoerders heeft willen vragen? Wel als we de deels fictieve film De Heineken ontvoering moeten geloven.

Zouden ze het erom doen? Nederlandse filmmakers? Van die zinnetjes? Het “Houdt het dan nooit op?!” van Carice van Houten in Zwartboek (2006). Of onlangs Halina Reijn in Isabelle (2011), na vijf weken doodhongeren in een vochtige kelder tegen haar kidnapster: “Waarom doe je me dit aan?” En nu dan, in De Heineken ontvoering, de bierbrouwer himself, kosten noch moeite gespaard om twee van zijn ontvoerders tot aan het andere einde van de wereld op te jagen, tot in de hoogste politieke regionen hulp geëist, eigenhandig de plaatselijke politie omgekocht en dan, oog in oog met de man van wie we allemaal weten dat het Holleeder is, maar die in de film Rem heet: “Waarom haat jij mij?”

Je denkt soms dat ze per ongeluk zijn blijven staan. Dat de scenarioschrijver allerlei prachtige dialogen vol subtekst had bedacht, maar dat de producent zei: “Doe dit maar. Dan weten ze bij het fonds ook wat je bedoelt.” En dat ze dan later op de set vergeten zijn om de oorspronkelijke tekst te gebruiken en toen dachten: “Ach, wel net zo lekker duidelijk zo.” Of zoiets.

Dwingeland
De Heineken ontvoering (in een niet al te ver verleden zou er in kranten discussie zijn ontstaan over de taalkundige finesses van deze titel) is een spannende film, want het onderwerp van de film is spannend. Het is lang geleden. In 1983 werd nog niets alles 24/7 op televisie herhaald. Sterker nog, de opmerking van Rems vader als zijn zoon vertelt dat Heineken is ontvoerd: “Zet dat ding eens aan, misschien is er wat te zien”, klinkt zowel visionair als anachronistisch.

Het rammelt kortom flink in De Heineken ontvoering en dat verbaast me, want scenarist Kees van Beijnum schreef eerder een van de beste ontvoeringsscenario’s uit de Nederlandse filmgeschiedenis: De langste reis (1996), over de ontvoering van Gerrit Jan Heijn. In De Heineken ontvoering heeft hij waarschijnlijk geprobeerd om de wording van het kleine opdondertje Rem tot psychopaat te koppelen aan de Werdegang van narcist Heineken die door de ontvoering tot inzicht komt, zijn minnares aan de kant zet, weer lief gaat doen tegen zijn echtgenote, maar nog steeds een egocentrische dwingeland blijft die denkt dat recht en macht voor hem te koop zijn. Maar het kan ook zomaar iets anders zijn geweest.

Schaep
Het Jordanese misdaadmilieu van Holleeder, Cor van Hout en de anderen werd bezet met de overgebleven figuranten uit ’t Schaep met de 5 pooten. Hun typetjes geven Rutger Hauer als Heineken, Reinout van Scholten Aschat als Rem en Gijs Naber als Van Hout weinig ruimte tot verdieping. Kleine momenten mooi intens spel laten ze af en toe zien, maar ze hebben te weinig materiaal in handen om echt iets te kunnen neerzetten, waardoor de hele film een raadsel blijft over een raadselachtige zaak.

Want het kan toch niet zo zijn dat regisseur Maarten Treurniet (Zwarte sneeuw, 1996; De passievrucht, 2003) echt wil beweren dat dat jongetje Rem, die er maar een beetje bijhangt en nog schrikt als er iemand “Boe!” tegen hem zegt, alleen maar daarom in een schurk verandert? Omdat hij dan zelf “Boe!” kan zeggen? Psychologie. Van. De. Koude. Grond.