De fietser

Pekel tussen de fietsketting, een verloren kaplaars vanaf een fietszitje: voor Kees Hin is de fietser een eindeloze bron voor bespiegelingen over het leven.

Kees Hin ziet de fiets als vehikel voor verhalen. Fietsen begeleidt ons hele leven, vanaf het moment dat je achterop bij je ouders zit. Fietsen is als ademhalen, je wiegt met de wind mee tegen de stroom in. Je fiets, staand tegen een boom, wacht op je als een trouwe hond. Elke fiets heeft een eigen verhaal over de berijder, een verhaal vol geluk of ongeluk, vol herinneringen. Net als De jurk van Alex van Warmerdam en recent in Bewaren van Digna Sinke roept Hin in zijn associatieve documentaire met een eenvoudig object een hele wereld op.
Kees Hin is de dichter onder de filmmakers. Hij maakte onder andere Het schaduwrijk, veel documentaires en televisiefilms, waarvan een groot aantal in samenwerking met schrijver K. Schippers. In De fietser schakelt hij moeiteloos tussen het grote verhaal en het kleine.
Een fysiotherapeut zoekt in zijn dagelijkse praktijk naar gewrichten die vastzitten. Hij ziet hetzelfde gebeuren met de ketting van zijn fiets. Daar is pekel tussen gekomen en nu loopt de ketting niet lekker meer. Elders in Amsterdam verliest een peuter zijn kaplaars vanaf zijn fietszitje. Een fietsende filosoof ziet in de beweging van de fiets de voortgang van de tijd gevangen, terwijl het stilstaan niet minder dan de eeuwigheid vertegenwoordigt. Iets aardser is de gewichtsloze ervaring die je voelt: een fiets brengt je gedachten in beweging. Ondertussen kun je de trappers hun gang laten gaan. Vaak lijkt het fietsen bijna vanzelf te gaan.
Het zijn frivole observaties om met een glimlach te bekijken. Dit aangename tochtje wordt bruut verstoord als Hin twee afschuwelijke fietsongelukken laat navertellen door de nabestaanden, onder wie programmamaker Alexander Oey. Hin leidt de meest schokkende, plastische passage in met een bedrieglijk kalme voice-over: "Linksaf, rechtsaf, je afslag lijkt willekeur, maar dan opeens bevind je je op een noodlottige plek." Fietsen is ineens niet meer zo onschuldig, zoals de fietstekeningen van Aat Veldhoen aan het begin van de film doen geloven. In een van de fietsongelukken die Hin aanhaalt ligt ook een dieper inzicht over ons levenspad besloten: de vader van Oey had net een Franse film gezien waarin Jean Gabin in Quai des brumes (1938) tegen Michele Morgan zegt: "Waar ga je heen?" "Nergens heen", antwoordt ze. "Dan gaan we dezelfde kant op."

Mariska Graveland