CONTRACORRIENTE

De Peruaanse film contracorriente laat met een vindingrijk scenario de gespletenheid zien van een homoseksuele man.

De meeste Zuid-Amerikaanse films die in Nederland de bioscoop halen, zijn arthouse films. Zelden zie je er exemplaren uit de populaire nationale cinema, de films gemaakt voor de binnenlandse markt. Aanvankelijk lijkt contracorriente een van die films te zijn, zodat de vraag rijst of hij voor Nederlands publiek interessant is, maar er is meer aan de hand. contracorriente betekent onderstroom; de gevaarlijke stroming onder het wateroppervlak kan ineens een zwemmer naar de bodem trekken, terwijl de zee kalm lijkt. Deze metafoor gebruikt scenarist en regisseur Javier Fuentes-León voor het leven van een homoseksuele man die in de kast zit.
contracorriente opent als een vrij typisch Zuid-Amerikaans drama. In een vissersdorpje aan de Peruaanse kust verwachten Miguel en Mariela (de Peruaanse filmster Tatiana Astengo) hun eerste kind. De schilder Santiago (ex-soapster Manolo Cardona) is openlijk homoseksueel en wordt buitengesloten door de vissers. Miguel en Santiago blijken al jaren heimelijk minnaars te zijn, wat een onmogelijke en schandalige situatie lijkt op te leveren. Maar voordat de mooie acteurs in een soort telenovela-scenario belanden, neemt het verhaal een andere wending.

Controverse
Santiago verdrinkt door een onderstroom en verschijnt als geest aan Miguel, die hem als enige kan zien. Miguel moet zijn lichaam van de zeebodem bergen en een goede begrafenis geven, anders is hij gedoemd op aarde te blijven. Alleen, het gezelschap van zijn dode minnaar bevalt Miguel eigenlijk wel. Er lijkt eindelijk een oplossing voor zijn leugenachtige dubbelleven. Hij kan bij hem én zijn vrouw en pasgeboren kind zijn, zonder haar de waarheid te hoeven vertellen. De constante aanwezigheid van de onzichtbare Santiago verbeeldt heel sterk de wrange gespletenheid van een leven zoals dat van Miguel. contracorriente maakt van Santiago’s geest meer een symbool dan een bovennatuurlijk fenomeen, zoals in de simpele, maar ontroerende scène waarin Miguel met instemming van het hele dorp hand in hand met Santiago loopt. Maar deze situatie houdt natuurlijk geen stand en onvermijdelijk komt de escalatie. Gelukkig ontknoopt de film zich zonder van iemand een karikatuur te maken.
Het is verleidelijk te denken dat Fuentes-León het begin van zijn film opzettelijk soap-achtig laat zijn, om het onderwerp toegankelijk te maken. Ondanks het feit dat in Peru homoseksualiteit een enorm taboe is, mikt hij met zijn film op een groot publiek. Controverse ontstond al toen Fuentes-León voor zijn scenario financiering kreeg van het nationale filmfonds. Een landelijke columnist (Augusto Elmore) schreef op de meest snerende en homofobe toon hoe deze nicht dat niet verdiende. Dit zorgde voor een kleine rel, waarin alle filmbladen en -blogs het voor de film opnamen. contracorriente won vorig jaar prijzen op de festivals van Sundance, Miami en San Sebastián en verschijnt binnenkort in Peru. Het zal interessant zijn om te volgen of de film daar scoort bij publiek en pers. In Nederland ligt de gevoeligheid rond dit onderwerp heel anders, maar contracorriente heeft genoeg in huis om niet alleen de liefhebber te ontroeren.

Eva Sancho Rodriguez