Contagion

Steven Soderbergh duikt in het genre van de rampenfilm, categorie dodelijke ziekten.

Voor een verhaal over de dreigende ondergang van de wereld zal het sommige kijkers opvallend weinig kunnen schelen wat er allemaal gebeurt in Contagion van Steven Soderbergh. Deze filmmaker kan dan in de ogen van een trouwe groep volgelingen weinig verkeerd doen, maar de Apocalyps die hier geschetst wordt, stelt teleur.

Zeker, Soderbergh geeft een lesje in efficiënt filmmaken. Moeiteloos schakelt Contagion van een huiskamer in een Amerikaanse voorstad naar een boot in de haven van Hongkong en weer terug naar het Amerikaanse Center for Disease Control in Washington, ondertussen het gevoel gevend dat de hele wereld erbij betrokken is. Het decor is de aarde en de cast telt 6 miljard mensen. We zitten in het genre van de rampenfilm, categorie dodelijke ziekten.

Het begint klein. De eerste dode valt, de tweede, de duizendste. Soderbergh bouwt Contagion even koel en vanzelfsprekend op als het virus zich over de planeet verspreidt. Alsof de ondergang van de wereld met een computerprogramma gereconstrueerd wordt, zo blijft emotieloos het stijgende aantal doden voorbijkomen. Vijf miljoen, tien miljoen, twintig miljoen. Ondertussen maken we kennis met de personages, maar we krijgen slechts fragmenten te zien. Te weinig om ze te leren kennen, te weinig om betrokken te raken. Dat is met opzet gedaan. Die sobere, efficiënte stijl kennen we van eerdere films als Che (2008) en The Girlfriend Experience (2009) en die zou, wanneer tot het einde doorgevoerd, een hele aardige, afstandelijke en daarmee vervreemdende rampenfilm hebben opgeleverd.

Kleinzielig
Maar halverwege ontkomt ook Soderbergh niet aan het melodrama. Plotseling blijken hooggeplaatste militairen en artsen als het aankomt op het verspreiden van het schaarse geneesmiddel gewoon eerst aan zichzelf te denken. Van een film met wereldomspannende aspiraties en een fascinerende distantie dalen we af naar kleinzielig en oninteressant eigenbelang. Ongetwijfeld zal zoiets gebeuren mocht zo’n ramp zich in werkelijkheid voltrekken, maar in de film zorgt het voor een anticlimax. Je gaat denken dat Soderbergh alleen geïnteresseerd was in het eerste half uur en toen de regie uit handen heeft gegeven aan een assistent. Bovendien kennen we het melodrama van de rampenfilm al te uit en te na. Juist de kille, dodelijke efficiëntie uit dat eerste half uur is verrassend.

Zou dat snelle afraffelen van het verhaal ermee te maken hebben dat Contagion een gesponsorde film met een boodschap is en dat het er vooral om ging het onderwerp op de agenda te krijgen? Producent Participant Media lanceerde in augustus, voorafgaand aan de première, in de V.S. een landelijke campagne om te vertellen wat te doen wanneer het scenario van de film werkelijkheid zou worden. Dat wil zeggen, mocht de mensheid bedreigd worden door een virus waartegen nog geen medicijn ontwikkeld is. Ook de film wordt daarbij ingezet. Binnen blijven en geen handen schudden, leren we van Contagion.

Het is een sympathiek doel, daarover geen verkeerd woord, maar pretendeer als filmmaker dan niet dat je een volwaardige film aflevert. En het moet gezegd dat die paniekerige postertekst ‘Nothing spreads like fear‘, waarmee Contagion verkocht wordt, in het licht van z’n mensvriendelijke boodschap een behoorlijk wrange bijsmaak krijgt. Je zou bijna denken dat op kosten van onze angst reclame wordt gemaakt voor de film.