COMME UNE IMAGE

Volop amoureuze en familiare frustraties in Comme une image, het zwartgallige en toch net niet cynische praatdrama van Agnès Jaoui.

Soms is er niets mooiers dan een duet van Händel of een madrigaal van Monteverdi. Vooral wanneer de in krullerig Italiaans geschreven tekst over de liefde gaat. Liefdesverdriet, zo blijkt, doet het uitstekend in harmonieën van twee of vier stemmen: de zoete melancholie, het heerlijke zelfmedelijden blijft, terwijl de frustraties en de misselijkheid met warmbloedige baroknoten worden gladgestreken.
In Comme une image zingt de twintigjarige Lolita hartezeermuziek van Händel en Monteverdi, tijdens haar eerste publieke optreden als sopraan. Slim bedacht van regisseur Agnès Jaoui (Le goût des autres) en vaste co-scenarist Jean-Pierre Bacri, die in Cannes de prijs voor het beste script ontvingen en zelf twee van de hoofdrollen vertolken. Elke maat van Monteverdi’s ‘Lamento della ninfa’ gaat over Lolita’s overgewicht. Over de jongens die haar gebruiken om in een goed blaadje te komen bij haar vader, de invloedrijke schrijver Etienne Cassard. Over vaderlief, die enkel bezig is met zichzelf en zijn writer’s block. ‘Amor, dov’è la fe/ che il traditor giurò?’ zingt Lolita (‘Liefde, waar is de trouw die de verrader mij zwoer?’) — haar lot en dat van Monteverdi’s nimf verschillen nauwelijks van elkaar.

Kluwen
De overige personages zijn er net zo slecht aan toe. Lolita’s vriendje Sebastiènne laat zich lamleggen door zijn onbestemde getob. Zanglerares Sylvia voelt zich onbekwaam en oud; haar huwelijk met de schrijver Pièrre Miller oogt even uitgeblust als Pièrre’s gezicht. Pièrre verwaarloost zijn boezemvriend en literaire partner Felix, en tussen Felix en Edith gaat het ook al niet super. Edith en Sylvia: een en al wrijving. Karine is bang dat stiefkind Lolita niet van haar houdt, en verlaat Etienne nadat hij een vuile bek tegen haar heeft opgezet. Ieders treurnis krijgt aandacht, maar het zwaarst getroffen personage, kind van de rekening Lolita, blijkt het natuurlijke hoofdpersonage.
In een barokke opera zou deze familiaire kluwen van frustraties worden omgetoverd tot een aantal hartverscheurende aria’s, duetten en kwartetten, terwijl je in dit op ensemblespel drijvende praatdrama wordt vergast op veel close-ups van vermoeide hoofden, secondes aan verongelijkt zwijgen, en stapels zinnen die per ongeluk verkeerd vallen of net zo hard aankomen als ze zijn bedoeld. Soms werkt die nietsontziende bitserigheid komisch (Etienne tegen Sebastiènne: "In de keuken staat nog cyanide als je wilt") en Jaoui doet haar best de boel met allerlei terzijdes luchtig te houden. Toch maakt ze je vooral bang dat ook het volgende gesprek volledig uit de hand gaat lopen. Of dat deze negen ellendelingen nóg eens moeten ontdekken dat ze niet of niet meer weten hoe elkaar welterusten te kussen, gerust te stellen, lief te hebben. Een zoen, een knuffel, een warme lach — in vrijwel elke scène ontbreekt wel weer een ander gebaar van liefde of tederheid. Daarmee wordt Comme une image een enerverende ode aan het menselijk tekort, hoewel een incidenteel moment van verwantschap of sympathie — voornamelijk tussen Lolita en Sylvia — cynisme buiten de deur houdt.
Bovendien is er nog altijd de muziek, zoals Schubert tijdens de aftiteling zingt: ‘Do holde Kunst, in wieviel graue Stunden/ Wo mich des Lebens wilder Kreis umstrickt/ Hast du mein Herz zu warmer Lieb entzunden/ Hast mich in eine bessre Welt entrückt!’

Kevin Toma