CLAUS, OP HANDEN GEDRAGEN

Claus, Assepoester en Sinterklaas

  • Datum 02-11-2010
  • Auteur
  • Gerelateerde Films CLAUS, OP HANDEN GEDRAGEN
  • Regie
    Michiel van Erp
    Te zien vanaf
    01-01-2003
    Land
    Nederland
  • Deel dit artikel

Michiel van Erp: \”We zijn toch allemaal zwoegers\”

Met Claus, op handen gedragen maakte Michiel van Erp een portret van een land in rouw. "Niets wordt gerationaliseerd, alles gaat op gevoel."

Begin september 2002 werd Michiel van Erp (1963), regisseur van Vergeet mij niet (documentaire over Mary Servaes, 2002), de ‘Lange leve’-series, TV7 (2002) en De Koekoeksclub (2003), door de NOS gevraagd om een portret te maken van een land in rouw.
Hij kon er amper over nadenken, want prins Claus overleed al begin oktober. In tien dagen tijd moest alles op tape staan. Van Erp: "De korte voorbereidingstijd en het feit dat het om het koningshuis ging, maakte het een bijzonder ingewikkelde film om te maken. Een portret van een hanenkraaivereniging is makkelijker omdat daar niet het hele volk aan meedoet. Ik had nu minder ruimte om te manoeuvreren, er was minder kans op spontaniteit." Claus, op handen gedragen wil meer dan alleen een kijkje geven achter de schermen van de koninklijke begrafenis. Van Erp: "Het toont de liefde voor het koningshuis en laat zien hoe de media beïnvloeden wat het volk beleeft."

Dauwdruppel
Tijdens de research vond Van Erp onder andere twee zussen die aan de rouwroute wonen, de Duitse ambassadeur met zijn Nederlandse vrouw en de leverancier van de bloemen, bereid zich te laten volgen. De bloemenman ergert zich aan de close-ups van de ontroerde koningin: hij vindt dat je beter een bloem met een dauwdruppel in beeld kunt brengen. Van Erp: "Ik had natuurlijk wel verwacht dat hij zoiets zou gaan zeggen. Soms moet je ergens bij zijn op het juiste moment, soms bereik je iets met gebruikmaking van stijlmiddelen of muziek. Dat shot door het raam van de auto van het adellijke echtpaar bijvoorbeeld; daar ben ik inmiddels heel bedreven in. Het geheim is de mensen niet lastig te vallen, ze geen opdrachten mee te geven, maar gewoon hun gang te laten gaan."
In zijn films comprimeert Van Erp de mensen die hij volgt tot samenvattingen van hoe hij hen ziet. Van Erp: "Ergens zijn het archetypes: de Hollandse eik die voorzitter is van de Oranjevereniging en de zwijgende begrafenisondernemer: zijn zelfgenoegzame blikken verraden meer dan woorden. We zijn toch allemaal zwoegers die proberen zo goed mogelijk in het leven te staan. Die zoektocht vind ik interessanter dan het resultaat. Misschien tover ik de wereld in mijn films zoals ik me die wens. Soms ook is de werkelijkheid zo sterk dat je je vooropgezette idee weer moet laten varen. Dat merk ik nu vooral bij mijn volgende serie ‘Op avontuur’. Ik ben daarvoor met een stel Nederlandse mannen meegeweest naar de Philippijnen, om hun droomvrouw te kopen die ze van te voren op video hadden uitgezocht. Eenmaal daar ging het verhaal veel meer over de vrouwen dan de mannen, omdat ze veel mondiger en interessanter bleken dan ik had voorzien. Ik ben bovendien deelgenoot, kom in beeld en lever commentaar. Maar je komt dan ook in de problemen als een van die vrouwen je vraagt: ‘Denk jij dat Willy een goede echtgenoot is?’ Daar wil ik me niet in mengen. Ik heb gezegd: ‘Ik weet het niet, maar het lijkt me een lieve man.’"

Baard
Over Claus: "Die ken ik net zo min als ik Assepoester ken. Pas als je iemand de hand hebt geschud, in de ogen hebt gekeken, kun je zeggen hoe iemand is. Net als een soapkarakter heeft Claus maar een regel of tien aan karakteromschrijving: hij deed iets opvallends met zijn stropdas, was een belangrijke steun voor zijn vrouw, hield van de derde wereld en kwakkelde met zijn gezondheid. Ik vind het belangrijker om te laten zien hoe mensen hun eigen leven op Claus projecteren dan om het sprookje te ontmythologiseren. Iedereen vindt het koningshuis spannend, maar doet alsof het gewoon is. Bij Maartje van Weegen zie je dat heel goed, ze benadert de dingen vanuit haar gevoel; ze heeft ook een absolute liefde voor die prins. Die twee zusjes achter het raam zijn mijn favoriete personages. Ze betrekken alles op hun overleden broer. Niets wordt gerationaliseerd, alles gaat op gevoel. Dat heeft iets eerlijks, ze houden er geen verborgen agenda op na. Dat uiteindelijk niemand het sprookje wil doorprikken, zegt iets over hoe Nederlanders zijn. Ik wil dat ook niet, speel liever met die dubbelheid. Ik heb ook nooit de baard van Sinterklaas van zijn gezicht willen trekken."

Karin Wolfs