Clash

Een lange, hete dag in een politiebusje vol Egyptenaren die samen de verscheidenheid van het leven in Caïro vertegenwoordigen. Het lot brengt ze samen tijdens de rellen die in 2013 uitbreken wanneer president Morsi van zijn net beklommen troon wordt gestoten.

Het is niet voor het eerst dat in een film van Mohamed Diab de situatie in een bus uit de hand loopt. Hij zoekt de openbare ruimte op of forceert met succes mensen om samen te komen. In zijn debuut Cairo 678 brengt hij personages samen in het openbaar vervoer waarin vrouwen regelmatig worden aangerand. Je zou de twee films achter elkaar kunnen kijken als een tweeluik over de periode voor en kort na de Egyptische revolutie. Beide tijdperken zijn niet per se prettig. Als de eerste film staat voor de druk op de ketel ervoor, toont Clash dat die druk nog kon worden opgevoerd. In Clash, dit jaar de openingsfilm van het Cannes-programma Un Certain Regard, zet Diab de boel op scherp.
Al zijn de gekozen rollen soms clichématig, het werkt. De zwerver en de jongen uit de gated community hebben allebei een hond. Het meisje met de hoofddoek wisselt voorzichtig blikken uit met de leeftijdsgenoot die anders is opgevoed. Hoe groot zijn de verschillen werkelijk tussen de rijke en de arme Egyptenaar, tussen de strenggelovige en de atheïst? Er zit een journalist bij die terugkwam uit Amerika en die zijn landgenoten midden in de roerigheid vertelt waarom hij van zijn vaderland houdt. Misschien wel de belangrijkste boodschap aan al die anderen in de bus: eens een Egyptenaar, altijd een Egyptenaar en hoezeer iedereen ook ontevreden is over de situatie, ze houden van hun land. Dat is wat ze bindt.
Tussen alle schreeuwende mannen zitten ook twee krachtige vrouwen, gelukkig. De jonge Aisha, met een hoofddoek die heel even afglijdt als ze een leven kan redden met haarpinnen. En een zuster, gespeeld door Nelly Karim, die ook een prominente rol speelde in Diabs debuut. Zij is haar man en zoon de bus in gevolgd.
Die ruimte fungeert als een plek waar niet alleen de personages, maar ook het publiek door elkaar wordt geschud. Soms raak je het spoor even bijster over waar het verhaal nu weer naartoe schiet. Soms gaat het te snel. Benauwende en heftige scènes worden afgewisseld met humor en reflectie, alsof je naar verschillende films kijkt. Anderhalf uur tussen hysterische figuren in een busje kan claustrofobisch zijn, en soms verwarrend, maar dat is het Caïro van 2013. Een chaotische stad, compleet op zijn kop.

Beri Shalmashi