CHOPPER

De Australische hit Chopper biedt een intrigerend psychologisch portret van een beruchte misdadiger die in eigen land nog steeds een controversieel figuur is.

Chopper (‘hakmes’) is de bijnaam van Mark Brandon Read, een Australische ex-crimineel die door zijn daden in het milieu, zijn charisma en het schrijven van enkele bestsellers in eigen land cultstatus heeft veroverd. De gelijknamige film over zijn notoire loopbaan, waarmee voormalig videoclip- en reclamefilmregisseur Andrew Dominik in Australië een enorme hit scoorde, is meer een vrije karakterstudie van deze merkwaardige man dan een op feiten gebaseerde biopic.
"Just a good bloke who’s down on his luck", zo omschrijft Chopper (Eric Bana) zichzelf wanneer hij in de nor is beland nadat hij de onderwereld van Melbourne heeft geterroriseerd en al eerder heeft mogen brommen wegens het ontvoeren van een rechter. We zien hoe de fysiek zeer intimiderende Chopper zich vanaf 1978 tot de jaren negentig door niets of niemand de wet laat voorschrijven, wat er in principe op neerkomt dat ranzige drugsdealers en oude vijanden bij bosjes in elkaar worden geslagen of zelfs worden omgebracht.
Vreemd genoeg voelt hij zich na afloop bijzonder ontdaan over de aangerichte bloedbaden en verontschuldigt hij zich uitgebreid. Dat Chopper zich staande weet te houden met een fantastisch gevoel voor humor en terloops een hoop tuig opruimt, doet hem tijdens zijn tweede opsluiting uitgroeien tot een cultheld, die stapels fanmail ontvangt en zelfs de bewondering van het gevangenispersoneel weet te verdienen.

Vulkaan
Chopper is een curieuze film die zich stilistisch consequent houdt aan het schizofrene karakter van de hoofdfiguur. Het ene moment is de film sober, Spartaans vormgegeven en welhaast meditatief zoals Chopper op zijn meest introverte momenten. Dan barst de vulkaan open en is er geen houden meer aan: de beeldsnelheid wordt opgevoerd, personages spreken rechtstreeks in rijmpjes tot de camera, terwijl Chopper en zijn tegenstanders elkaar in rivieren van bloed bevechten.
Wat dat laatste betreft worden hier beelden geboden van een schokkende botheid, die bovendien onaangenaam prikkelen door de laconieke manier waarop Chopper uitdeelt en incasseert. Al in het eerste half uur zijn er twee uiterst realistische afrekeningen binnen de gevangenismuren te zien, om niet te spreken van de afgrijselijke scène waarin Chopper moedwillig zijn oren laat verminken. Maar debutant Dominik en vooral Eric Bana laten Chopper zeker niet in het groteske verzanden en schetsen een bij tijden fascinerend beeld van een man die het roofdier en de onweerstaanbare komiek in zich verenigt.
Bana is van origine ‘stand up comedian’, wat hem beslist heeft geholpen zijn verbale vitriool zo virtuoos te spuien. Maar er is hier iets bijzonders aan de hand: Bana werd geboren voor deze rol. Achter zijn ogen speelt zich meer af dan gedachten aan seks, geweld en de levensbedreigende strijd om de macht. Wat daar schuilt is afstotend en intrigerend tegelijkertijd en dat maakt dat je als kijker je eigen blik verdomd moeilijk van het scherm kan houden.

Mike Lebbing