CHICKIES, BABIES AND WANNABEES

Een documentaire over Surinaamse tienermoeders in de Bijlmer, dat moet toch wel zware kost zijn? Het ligt er maar net aan hoe het is aangepakt. Je gaat er in ieder geval door nadenken over zo’n verschijnsel. De meiden zelf maken er niet teveel woorden aan vuil. De 16-jarige Denise klimt met haar dikke buik gewoon op het podium voor een Soundmix-show.

Het was nieuwsgierigheid naar deze stoerheid die Karin Junger ertoe bracht deze film te maken. In haar woonwijk de Bijlmer zag ze jonge meisjes die trots achter hun buik aanliepen. Ze wilde ze leren kennen. Potentiële financiers en hulpverleners struikelden over hun eigen politieke correctheid: de film zou te stigmatiserend werken. Maar Karin Junger vindt dat tienermoeders niet in de categorie Postbus 51 vallen, maar gewoon deel uitmaken van de Creoolse cultuur. Met haar vorige werk heeft ze al laten zien geïntrigeerd te zijn door de kruispunten van zwart en wit, man en vrouw, individu en familie. Mixed feelings ging over de liefde tussen zwart en blank in Zuid-Afrika, Act of love onderzocht Afrikaanse vrouwenbesnijdenis in West-Europa en In alle stilte behandelde ongehuwde moeders in de jaren zestig.

Meegluren
Zware onderwerpen? Natuurlijk. Maar het hangt er helemaal vanaf hoe het onderwerp wordt benaderd. Want wat trekt de bioscoopbezoeker uiteindelijk die donkere zaal binnen? Hij of zij wil even in een andere werkelijkheid zitten, zien en voelen hoe andere mensen leven — of dat nou fictie of documentaire is. Gelukkig wilde Karin Junger geen sociaal bewogen essay over tienermoeders maken; nee, ze wilde Melissa en Denise en die anderen leren kennen. Ze wilde weten hoe de zwangerschap hen al dan niet zou veranderen. Dankbaar gluurt de kijker mee over haar schouder.
In zekere zin is Chickies, babies and wannabees te vergelijken met de Amerikaanse Oscar-winnende documentaire Hoop dreams. Die film volgt zwarte jongens met een talent voor basketbal op weg naar de top. Sport is de invalshoek, maar ondertussen geeft de film een indringend beeld van de zwarte Amerikaanse cultuur. Het laat de hoop, de verwachtingen, de strijd van de hoofd-personen zien door ze op de huid te volgen. Wat Hoop dreams halverwege in een stroomversnelling brengt, is de rolverwisseling tussen de twee personages; de meest veelbelovende basketballer loopt vast op een blessure en de gedoodverfde verliezer bereikt ineens de top.
Ook Chickies, babies and wannabees volgt twee personen. Allebei weten ze dat ze niet op de vaders van hun kind hoeven te rekenen. Allebei hebben ze boze moeders die zelf jong zijn bevallen en hadden gezworen dat hun dochter een ander leven zou krijgen. Allebei doen ze panisch over anticonceptie, abortus en seksuele voorlichting. Melissa wordt zelfs voor een tweede keer zwanger. Van de bloemetjes en de bijtjes is ze allang op de hoogte. Het moet dus iets anders zijn — misschien een diepgeworteld verlangen om de natuur haar werk te laten doen — dat die meiden zo afschrikt, maar noch de maatschappelijk werkster noch Junger krijgen daar grip op.

Playaz
Behalve deze overeenkomsten zijn de twee meisjes elkaars tegenpolen. Melissa is boos en dat mag de hele wereld weten. Een paard dat argeloos in een kaal veldje midden tussen de flats loopt krijgt zomaar een knal voor z’n hoofd. Ook maatschappelijk werkers, familieleden en Karin Junger moeten het ontgelden. De pijn die ze voelt moet overweldigend zijn. Denise daarentegen is goedlachs, spontaan en lief.
Maar Chickies, babies and wannabees gaat niet over goede of slechte mensen, maar over het omgaan met een ingrijpende gebeurtenis. Wat de film spannend maakt zijn de onverwachte wendingen, tegenslagen en meevallers. Het leven is altijd complexer dan je denkt. Net als in Hoop dreams worden de verwachtingen van de kijkers onderuit gehaald. Onmiddellijk na de bevalling zien we een warmte over Melissa’s gezicht trekken die we van haar nog niet hadden gezien. Vlak daarna komt ze in een diep dal terecht. Met Denise lijkt alles goed te gaan. Ineens draaien de rollen zich om. Melissa vindt een eigen flat, sluit haar eigen gasfornuis aan en applaudisseert voor zichzelf. Denise gaat terug naar school, maar komt eracht dat de combinatie kind-leren loodzwaar is.
Onthullend is ook het tedere gemak waarmee die stoere Surinaamse tiener-jongens — de wannabees, de ‘playaz’ — met al dat kroost omgaan. Hun blanke tegenhangers zouden nog niet in een straal van tien meter bij een baby komen. Babies gaan van arm tot arm. De afwezigheid van een vaderfiguur wordt opgevangen door een bont gezelschap van aangewaaide familie, bevriende buren en verre vrienden.
Door twee individuen te volgen, portretteert Junger een hele gemeenschap. Aan het einde van de film geeft Junger toe dat ze Melissa niet feliciteerde met haar tweede zwangerschap. Maar ze heeft wel bewondering voor de veerkracht van deze meiden. De film eindigt met een muziek-optreden. Denise danst met vriendinnen en Melissa staat met haar twee kids in de deinende menigte. Het leven gaat gewoon door.

Thessa Mooij