CATERINA VA IN CITTÀ

Konkelende kliekjes

  • Datum 21-10-2010
  • Auteur
  • Gerelateerde Films CATERINA VA IN CITTÀ
  • Regie
    Paolo Virzì
    Te zien vanaf
    01-01-2003
    Land
    Italië
  • Deel dit artikel

Opgroeien is best lastig. Zeker als je voorbij de veertig bent, zo is te zien in de subtiele karakterstudie Caterina va in città.

Groot is klein en klein is groot in de ‘coming of age’-film Caterina va in città van Paolo Virzì. Het is alleen niet de dertienjarige Caterina die opgroeit maar haar veertig-plus en ‘blijven hangen in zijn eigen onvermogen’-vader Giancarlo (Sergio Castellitto). Hij is slachtoffer van beroep en iedereen behalve hijzelf is schuldig aan zijn gebrek aan succes. Niet dat hij helemaal onsympathiek is maar het is wel een verschrikkelijke zeikerd. Als hij aan tafel op een avond weer begint over alle obstakels in zijn leven, dreunt Caterina verveeld het deuntje op: "Ik weet het. Ik en mama, wij waren je ondergang."
Als Giancarlo als docent boekhouden na een quadriljoen verzoeken eindelijk van een provinciale school in Montalto mag vertrekken naar een al even provinciale school in Rome, verhuist het hele gezin naar de grote stad. Eindelijk krijgt hij de kans om zijn miserabele grijze bestaan meer kleur te geven. Als hij op school binnen één dag opnieuw tegen de muur loopt moet Caterina maar proberen hogerop te komen. Maar voordat ze kan kiezen, wordt ze als groen, onbeschreven blaadje afwisselend door ‘fascistische’ en ‘communistische’ puberclans geadopteerd.
Groot is ook klein in deze film omdat regisseur Virzì ons iets wil meegeven over het politieke klimaat in Italië maar dat niet met bakken tegelijk over ons uitstort. Hij kiest geen rechts of links maar laat Giancarlo de oude Italiaanse gewoonte vervloeken om alles in kliekjes te bekonkelen.
Die tirades over Italië worden gepresenteerd als de meningen van de personages. Sommige karakters komen in de buurt van karikaturen maar zijn het net niet. Op het laatste moment gooien ze het stuur om en rijden ze een andere kant op. Zelfs de verheerlijkte neofascistische politicus Manlio Germano heeft van dichtbij zijn twijfels als hij voor een zaal vol gestrekte armen staat. De pubers op school zijn wat eendimensionaal maar dat zij de regisseur vergeven: pubers hebben immers nog geen persoonlijkheid. Die moeten ze nog kopen.

Horizon
Het is jammer dat Caterina (Alice Teghil) de zwijgende toeschouwer blijft, maar aan de andere kant: wat willen we van haar zien? Moet ze in opstand komen tegen haar vader? Tegen haar klasgenoten? Moet ze haar moeder dwingen voor zichzelf op te komen? Het is niet nodig, het drama zit hem niet in de conflicten met anderen maar in de hoofden van de individuele personages. Waar anders, zou je zeggen, maar er zijn hele genres die daar anders over denken. Deze film is vooral een luchtige karakterstudie, subtiel uitgewerkt door regisseur Virzì. Dat lukt hem omdat niemand voor de hand liggende keuzes maakt. Giancarlo komt voor zijn dochter op als je vermoedt dat hij niet durft, haar moeder weigert ondanks haar misère in te gaan op de avances van een andere man en de twijfelende Caterina kiest toch haar eigen weg al weet ze niet wat er achter de horizon ligt.
De film heeft een hoge feelgood-factor maar de ernstige ondertoon blijft voelbaar. Misschien is Caterina met haar zwijgen onze vleesgeworden hoop op verbetering. Want veel meer dan haar vader beseft ze dat vallen er bij hoort. Daarna sta je gewoon weer op. Caterina va in città geeft een prachtig beeld van grote en kleine machinaties die uiteindelijk allemaal op onszelf zijn terug te voeren.

Ronald Rovers