BULWORTH

Regisseur, producent en filmster Warren Beatty is al jaren een soort outsider in Hollywood. Met zijn satire Bulworth lijkt hij zijn positie als buitenstaander te willen verstevigen, door hard in te meppen op het politieke klimaat in de Verenigde Staten en op de rol die de media spelen bij de beeldvorming rond politici.

De Amerikaanse presidentenkomedie is al jaren een populair genre in Hollywood. In producties als The American president, Primary colors en Wag the dog wordt een (persoonlijke) crisis van de politieke leider aangegrepen om kritiek te leveren op de politieke instituties van de Verenigde Staten. Hoewel Bulworth geen presidentenfilm is in de strikte zin van het woord — de hoofdpersoon is een opportunistische Californische senator zonder presidentiële ambities — hoort de film zeker in het genoemde rijtje thuis, waarbij Warren Beatty een hardere toon aanslaat dan tot dusver in het genre gebruikelijk was. De klappen die Beatty in Bulworth uitdeelt zijn niet altijd even raak. Toch is de film een gemeende hartenkreet van een Hollywood-veteraan, die erg op dreef is in de titelrol.
De film begint met het promotieclipje voor de herverkiezing van senator Jay Bulworth. In ronkende campagnetaal meldt de gladde modelpoliticus dat we "op de drempel staan van een nieuw millennium". Het is echter nog maar de vraag of de senator dat millennium zelf nog meemaakt, want hij maakt een ernstige crisis door. Hij is hevig gedesillusioneerd door zijn politieke en zakelijke carrière, en na drie dagen zonder eten of slaap besluit de senator zich te laten ombrengen door een huurmoordenaar. De wetenschap dat zijn leven ieder moment kan aflopen geeft hem de moed om zijn mening over het politieke bedrijf in alle eerlijkheid voor het voetlicht te brengen. De campagne-adviseurs proberen de doordraaiende senator tot bedaren te brengen, maar tot ieders verbazing trekt zijn buitenissige gedrag al gauw veel aandacht van de nationale media, waarna Bulworths populariteit al snel tot ongekende hoogten stijgt.

Hadjememaar
Het idee van een politicus die ‘precies zegt waar het op staat’ mag een dolkomisch concept lijken — stel je voor, wat een contradictie! — maar daarbij wordt al te licht vergeten dat dit soort figuren al jaren in het echt opduiken in de vorm van Ross Perot, Jerry Brown, Harry Mens en een hele stoet andere linkse en rechtse Hadjememaars. Maar goed, de Eerlijke Politicus staat in Bulworth garant voor een aantal geestige en af toe zelfs erg rake scènes. In een zwarte kerk legt hij zijn holle ‘Op de drempel van een nieuw millennium’-speech terzijde om zijn publiek te onthutsen met een aanklacht tegen de onnozelheid van het zwarte electoraat, dat zich iedere vier jaar in de luren laat leggen door loze verkiezingsbeloften. Ook leuk is de geldschieters-brunch waar Bulworth de verzamelde Hollywood-elite en hun joodse geldschieters keihard en politiek incorrect voor het hoofd stoot. Maar het trucje raakt gauw uitgekauwd. Na een uitzinnige nacht in een heftige zwarte hiphop-club, waar de senator zich te buiten gaat aan Stoute Sigaretten (tjonge!) en waar hij de basis legt voor een buitenechtelijke relatie met de beeldschone, maar veel jongere Nina (toe maar!), begint de senator zijn tirades tegen het politieke bedrijf op rijm te zetten, begeleid door lekkere rap-beats. In een respectabele blanke kerkgemeente geeft Beatty een flauwe, matig nagesynchroniseerde rap ten beste die alleen wordt gered doordat de acteur het zelf allemaal dolletjes vindt en hij zich er aanstekelijk doorheen schmiert.

Revlon
Als politieke satire treft Bulworth regelmatig doel, al was het alleen maar omdat in zeer hoog tempo pijlen worden afgeschoten in vele richtingen. Het verhaal wordt echter afgezwakt door de langdradige intrige rond de zelf ingehuurde moordenaar die Bulworth achtervolgt. Het minst geslaagd is de film als romantische komedie. Er is een geloofwaardige reden waarom de bloedmooie Nina zich in eerste aanleg met Bulworth inlaat, maar dat ze daadwerkelijk romantische gevoelens koestert voor deze doordraaiende oude vent wil er bij mij niet in. Daar komt nog bij dat Halle Berry niet bepaald overtuigt als Nina, die zich stoer en zelfstandig moet bewegen door het getto van Los Angeles. Hoe heftig en ‘street-credible’ het fotomodel er ook probeert uit te zien, je blijft toch vooral kijken naar de ‘international spokesperson’ van het make-up huis Revlon.
Warren Beatty laat zich met Bulworth kennen als een ouderwetse Democraat die zich kwaad maakt over Democratische politici — Bill Clinton voorop — die steeds verder af staan van de oorspronkelijke liberale idealen. In Beatty’s optiek maakt het momenteel weinig uit of je nu door de kat of de hond gebeten wordt, want ze eten allebei uit dezelfde etensbakjes. Het Grote Geld draagt bij aan de verkiezingscampagnes van beide kampen, zodat de belangen van de minderheden — zwart Amerika voorop — steeds minder aan bod komen. Beatty’s film zou echter aan kracht hebben gewonnen door wat meer distantie. De opinies die in Bulworth worden uitgedragen komen allemaal net iets te veel uit de onderbuik om een echt intelligente satire op te leveren.

Fritz de Jong