BROADWAY — BLACK SEA

Verlopen entertainers op chaotisch strand

  • Datum 07-10-2010
  • Auteur
  • Gerelateerde Films BROADWAY — BLACK SEA
  • Regie
    Vitalij Manskij
    Te zien vanaf
    01-01-2002
    Land
    Rusland/Duitsland
  • Deel dit artikel

Vartan de kebabbakker

In DocuZone is deze maand een documentaire te zien over het curieuze vakantieoord Broadway aan de Zwarte Zee.

Broadway: een vakantiepark aan de oever van de Zwarte Zee dat op geen kaart te vinden is, waar vluchtelingen uit de Kaukasus, Armeniërs, Azerbajdzjanen en Russen elkaar ontmoeten, om te werken in winkeltjes, als strandwacht, als entertainer, of om domweg van hun vakantie te genieten. Tijdens de wintermaanden is het een verlaten plek, maar zomers vormt zich een levendige wirwar van auto’s, tenten, caravans waar een uitgelatenheid heerst die het Russische leven van alledag even doet vergeten.
De Oekraïense documentairemaker Vitalij Manskij streek er gedurende één seizoen neer. Er bleek een hoop te gebeuren en te bekijken: kilo’s vlees op het strand, een fotograaf met een slang en een neppalmboom, een goochelende lilliputter, een drenkeling, een vrouw die ’s nachts in het water bevalt, jongens die in een oldtimer rondscheuren en de bezoekers van een naaktstrand begluren, een aap die een hond neukt, en een kameel die ondanks alles rustig blijft herkauwen. Die kameel vormt de schakel tussen het toeval en de sleur. Want hoewel alles en iedereen maar wat aanrommelt in Broadway, zal het ritueel zich volgend jaar herhalen; het is een cyclus.
Dat is te zien aan de entertainers, die iets verlopens, iets droevigs en ontroostbaars over zich hebben; ze zijn zelf niet meer te entertainen, illusie-arm, hebben alles al te vaak gezien en gedaan. Gesprekken over een dreigende oorlog die op de achtergrond worden gevoerd, vormen een onheilspellende dissonant tussen de plaatselijke zomernummers en sentimentele meezingers. Een onweersbui met stortregen die de camping in een modderbad verandert, luidt het einde van het seizoen in.

Fotogeniek
Hoewel het werk van Vitalij Manskij nauwelijks in Nederland te zien is geweest, behoort hij tot de belangrijkste onafhankelijke documentairemakers van Rusland. Manskij (1963, Lvov, West-Oekraïne) volgde zijn filmopleiding in Moskou, waarna hij zich in 1988 gedwongen zag de stad te verlaten omdat hij in conflict was gekomen met het systeem. In een klein dorpje in de omgeving van Rostov filmde hij zijn eerste documentaire, over een twintigtal inwoners die sinds het begin van de vorige eeuw in extreme armoede leven ondanks sociale en economische beleidsveranderingen.
Op diverse documentairefestivals was vorig jaar zijn drieluik Red tsars — presidents of Russia te zien: drie documentaire portretten van Poetin, Gorbatsjov en Jeltsin, waarmee de mechanismen achter de macht in Rusland werden verkend. IDFA vertoonde drie jaar geleden zijn Tchastnye khroniki. Monolog (Private chronicles. Monologue), een uit 5000 uur amateur-archiefmateriaal samengesteld portret van een fictieve persoon, gekoppeld aan historische momenten.
In Broadway — Black Sea laat hij zien een scherp oog voor fotogenieke details te hebben. Alle scènes zijn met veel gevoel voor compositie geschoten, en vaak voorzien van een subtiel gevoel voor humor. Zo volgt de camera de ogen van een klein jongetje die een suikerspin niet los kunnen laten, en een dikke vrouw als een pad in de modder die door vier kinderen als bezige bijtjes wordt omringd. Maar hoe langer je kijkt naar Vartan, de dikke, zwaarbehaarde kebabbakker, en Zhenya, de fotograaf met zijn aapje Philemon, hoe bitterder de bijsmaak. Hoewel Manskij je het gevoel geeft dat je tussen de vakantiegangers hebt gelopen, weten we nog steeds niet wie al die vreemde snuiters nou precies zijn, als we weer naar huis vertrekken. We zijn alleen die dronkelap met die aap wat vaker tegen gekomen dan de bedoeling was.

Karin Wolfs