BIG NIGHT

Sommige films, zoals Eat drink man woman, Babette’s feast en Como agua para chocolate, kun je beter niet zien op een lege maag. Hetzelfde geldt zeker ook voor Big night, het uitermate smakelijke culi-drama waarmee acteur Stanley Tucci debuteert als regisseur en scenarioschrijver. Door de aanstekelijke bereiding van klassieke Italiaanse gerechten krijg je, behalve honger, zin om zelf in de keuken te gaan staan. Het is dan ook jammer dat de film niet vergezeld gaat van een receptenfolder.

Terwijl de Nederlandse pot in de jaren vijftig nog voornamelijk aardappelen schafte met sufgekookte groente en draadjesvlees, hadden in de Verenigde Staten diverse internationale keukens zich een plaats verworven bij de gewone man, waarbij vooral Italiaans eten zich in een grote populariteit mocht verheugen. Authentiek was die populaire Italiaanse keuken bepaald niet. Om het grote publiek aan zich te binden moest een restaurant vooral flinke porties serveren op rood-wit geblokte tafelkleedjes, met een kitscherig orkestje op de achtergrond.
Geheel tegen deze heersende mode in proberen twee Italiaanse immigranten, de gebroeders Primo en Secondo Pilaggi het te maken met hun restaurant The Paradise dat zich specialiseert in de klassieke Italiaanse keuken. Van de twee is Secondo het meest gebrand op succes in het land van de onbeperkte mogelijkheden, en afgunstig ziet hij toe hoe het Italiaanse restaurant van overbuurman Pascal aan de overkant avond aan avond volstroomt, dankzij grote porties spaghetti met gehaktballen, een inrichting als een hoerenkast en, niet te vergeten, een band die ‘O sole mio’ speelt. Ook Primo ziet het grote succes van het restaurant aan de overkant met lede ogen aan, maar dan uit woede over de ‘verkrachting van de kookkunst’ die er in zijn ogen iedere avond plaats vindt. In zijn eigen keuken bereidt hij iedere dag verse pasta’s, en op zijn menukaart prijkt bijvoorbeeld de risotto — tegenwoordig verkrijgbaar in ieder Amsterdams eetcafé maar destijds volstrekt exotisch.

Louis Prima
Ondanks de bijzondere culinaire prestaties van Primo, lijken de laatste dagen van het restaurant geteld. Secondo krijgt van de bank te horen dat het verstrekte krediet ten einde loopt, en hij wendt zich ten einde raad voor een lening tot de door hem om zijn succes bewonderde Pascal. Deze weigert hem een lening, maar doet hem wel een voorstel: hij zal zorgen dat zijn vriend, de beroemde zanger Louis Prima een bezoek brengt aan The Paradise. Door de publiciteit die het restaurant hierdoor zal krijgen zullen de zaken snel beter gaan lopen, zo is de verwachting. In een alles of niets poging om hun restaurant van de ondergang te redden, besluiten Primo en Secondo al hun geld en vakmanschap te steken in de voorbereiding van de Grote Avond.
Een groot deel van de film is gewijd aan de voorbereidingen voor het feestmaal, waarbij de karakterverschillen tussen de broers duidelijk worden uit hun gedrag. De enigszins wereldvreemde Primo maakt ruzie met de groenteleverancier over slappe basilicum, al kan hij in de wijde omgeving geen andere krijgen. Daarna neemt hij ruim de tijd om bloemen uit te zoeken bij de bloemiste, op wie hij heimelijk verliefd is, maar hij durft haar niet uit te nodigen voor het diner. Ondertussen gaat de veel praktischer ingestelde Secondo op stap om goedkope drank in te slaan bij een illegale handelaar, terwijl hij ook nog de tijd vindt om in bed te duiken met een minnares en een testritje te maken in het allernieuwste model van de Cadillac, het symbool van de Amerikaanse Droom.

Eieren bakken
In Big night wordt de klassieke strijd uitgevochten tussen onvoorwaardelijke creatieve integriteit en het principeloos tegemoetkomen aan de afgevlakte smaak van het grote publiek. In deze strijd zijn Primo en Pascal elkaars absolute tegenpolen, terwijl Secondo tussen beide uitersten probeert te schipperen. Hij ziet de teloorgang van zijn droom het eerst aankomen, en met het gemakkelijke succes van Pascal als voorbeeld is hij bereid om flink wat concessies te doen. Maar steeds vindt hij de principiële Primo op zijn weg, die onder geen beding wil sjoemelen met kwaliteit. Primo’s leven draait om het koken, en iedere tegemoetkoming aan de Amerikaanse smaak ervaart hij als een persoonlijke nederlaag.
Big night is een liefdesverklaring aan het liefdevolle ambachtelijke handwerk, dat alleen kan overleven dankzij gedrevenen als Primo. Tucci’s film is zelf ook zo’n ambachtelijk stuk vakwerk, het bewijs dat een uitstekende tragikomedie kan worden gemaakt met weinig meer ingrediënten dan een goed scenario en mooi ensemblespel van toegewijde acteurs. Prachtig is de slotscène. In een zwijgende, minuten lang durende take maakt Secondo een ontbijt voor zichzelf, de koksmaat en zijn broer: gebakken eieren. Na alle culinaire hoogstandjes laat Tucci hiermee zien dat het bij koken niet gaat om moeilijke recepten, dure ingrediënten, of culinaire virtuositeit. Waar het in essentie om gaat is toewijding en liefde. Al staan de broers nog zo verschillend in het leven, de unieke begaafdheid om iets wezenlijks over te dragen door middel van de bereiding van voedsel hebben ze gemeen.

Fritz de Jong