Beauty and the Dogs

Beauty and the Dogs adresseert een hoop onrecht, maar de acteurs krijgen de boodschap niet verkocht.

Door Laura van Zuylen

Geen enkele vrouw draagt een strapless bh als haar outfit daar niet om vraagt. Die zakt af en je bent de hele avond aan het hijsen. Waarom heeft studente Mariam (Mariam al Ferjani) er dan toch een aan onder haar hoog sluitende jurk met witte kraag? Ze kon nog niet weten dat ze die jurk zal moeten ruilen voor een exemplaar met een diep decolleté, nadat haar eigen jurk een winkelhaak heeft opgelopen. Maar goed, het is film. A willing suspension of disbelief.
We zijn in Tunis op een studentenfeest dat Mariam heeft georganiseerd. Niet lang erna rent ze weg. Ze is verkracht. In Beauty and the Dogs volgen we haar pogingen om aangifte te doen van die verkrachting. Ze wordt van het kastje naar de muur gestuurd. Niemand neemt haar serieus, ze wordt beschimpt en uitgelachen: wat had je dan verwacht, met zo’n jurk? De film ging afgelopen jaar op het filmfestival in Cannes in première, in de Un certain regard-selectie. Tunesisch regisseur en scenarist Kaouther Ben Hania liet zich inspireren door een waargebeurd verhaal en haar film is een aanklacht tegen vrouwvijandigheid: seksisme, machtsmisbruik, religieuze onderdrukking en ga zo maar door. Maar een belangrijke boodschap maakt nog geen goede film.

Hypocriet
De decors en kleding zijn overwegend geel en blauw. Een blauwgroen ziekenhuis, een lichtblauw politiebureau, een gele binnenplaats. Een getinte huid, een turquoise jurk. Die kleuren zijn een heldere regiekeuze, net als het uitsluitend gebruiken van longtakes. Dat laatste pakt minder goed uit. Er zijn zat voorbeelden van films, die juist door hun zuinige montage onder de huid van de personages en in het hoofd van de kijker kruipen. Abbas Kiarostami deed het. Hou Hsiao-Hsien. Andrei Tarkovski. Een van de redenen dat hun films werken, is dat ze buitengewone acteurs het publiek laten uitdagen om door te denken over wat ze zien.
Zo’n actrice is Mariam al Ferjani is niet. Ze laat afwisselend twee emoties zien: hevig trillen, schreeuwen en snikken of angstvallig zwijgen. Ook de andere acteurs zijn weinig subtiel. En die longtakes houden je als kijker op afstand. Het resultaat is ongemakkelijk en onhandig. Dat maakt The Beauty of the Dogs extra pijnlijk. Ben Hania stelt misstanden aan de kaak, maar door het beperkte emotionele palet krijg je op den duur genoeg van haar getergde hoofdpersonage. Ze gaat vervelen en zo valt de bodem uit Ben Hania’s boodschap.
Bovendien gaat met terugwerkende kracht die eerste scène met de jurkenwissel opspelen. Ben Hania etaleert de hypocrisie over zedigheid: een meisje wordt verkracht en krijgt er zelf de schuld van door de jurk die ze draagt. Maar wat zegt ze nou echt met die openingsscène? Was Mariam zonder dat decolleté niet verkracht? Is Mariam, omdat haar eigen jurk een dichte hals heeft, onschuldiger? Waarom speelt die jurk überhaupt een rol in de film? Door te openen met een kledingruil, wekt Ben Hania de suggestie dat Mariams blote jurk haar eigen verkrachting beïnvloedde. Die ambiguïteit is teleurstellend. Ben Hania draagt zo ongewild bij aan het victim-blamen dat ze juist wil afstraffen.