BEAUTIFUL THING

De regenboog roept

  • Datum 03-10-2010
  • Auteur
  • Gerelateerde Films BEAUTIFUL THING
  • Regie
    Hettie Macdonald
    Te zien vanaf
    01-01-1996
    Land
    Engeland
  • Deel dit artikel

De ondertitel van Beautiful thing is een verwarrende: ‘an urban fairytale’. Deze omschrijving impliceert een onwerkelijke wereld. Wat echter getoond wordt lijkt geen sprookje temidden van het stadsbeton, maar een zeer realistisch en teder gefilmd verhaal over een ontluikende homoliefde. Eventuele problemen zijn ondergeschikt gemaakt aan de allesoverwinnende liefde. Is de titel dan ironisch op te vatten?

Beautiful thing is niet strikt gemaakt voor een gay-publiek. De film speelt zich af in een arbeidersmilieu van een grootstedelijke buitenwijk, wat niet zou misstaan in de sociaal-realistische komedies van Ken Loach. Iedereen kan zich bovendien mede verliefd voelen bij de tedere toenaderingen tussen de twee jongens. Gelukkig is de tijd inmiddels rijp om een optimistisch liefdesverhaal met humor te vertellen, en de in de homofilm vaak gebruikelijke ellende vooral te doseren.
Zo hebben oudere, op een breed publiek gerichte gay-films de reputatie om te problematiseren. In de eerste stroom rond de jaren ’60 kwam de homosekuele hoofdpersoon altijd tragisch om het leven. De zogenaamde queer-films, films voor en door homo’s, bieden de kijker aanmerkelijk meer mogelijkheden zich met het getoonde te identificeren. Zeer uiteenlopende films als Torch song trilogy en Zero patience handelden over problemen als acceptatie en vooroordelen, waar roemruchte voorgangers als undergroundfilmers John Waters en Andy Warhol vooral uit waren op provocatie van de gegoede burgerij. Beautiful thing behandelt het liefdesverhaal zonder zich op conflicten met de omgeving toe te spitsen en zonder doelbewust te shockeren. De film durft zelfs een symbolisch beladen regenboog te tonen, waarna het verhaal kan beginnen.

Pepermuntolie
Hoofdrolspeler Jamie krijgt zijn buurjongen Ste een nachtje te logeren nadat deze in elkaar is geslagen door zijn vader. Een massage met pepermuntolie wakkert de vlam aan en beide jongens zien hun steelse blikken beantwoord worden. Het is typerend voor de film dat de mishandeling van Ste nergens op sentimentele wijze worden uitgebuit. Zo toont de camera eerst zijn welgevormde billen om nog even omhoog te gaan naar de gevolgen van de zweepslagen op zijn rug. En laat het hierbij.
Slechts zijdelings wordt homohaat getoond: een schrift beklad met ‘queer bent bastard’, een zure buurvrouw die alles afkeurt. Jamie’s moeder is meer van slag over het feit dat zoonlief haar niet eerder heeft ingelicht dan over zijn andersgeaardheid. Als er al conflicten zijn tussen moeder en zoon, buurvrouw en buurmeisje dan worden ze geuit in alledaagse en humorvolle dialogen. Hierdoor verdient de film het ere-predikaat ‘feelgood-movie’.
Dat het opmerkelijk is dat een film de homoseksuele liefde op een luchtige manier aansnijdt, zegt veel over de onvolgroeidheid van het genre. De makers concentreerden zich meer op het onbeladen tonen van een ontluikende liefde dan op de soepele voortgang van het verhaal. Hierdoor blijft de film in de schaduw staan van het werk van Ken Loach en Stephen Frears. Dit ondanks de medewerking van producent Tony Garnett, Loach’s vroegere partner en nu een grote naam op het gebied van realistische drama’s. Zijn deelname kon niet voorkomen dat er een overdreven excentriek buurmeisje ten tonele wordt gevoerd. Zij ziet zichzelf als de personificatie van Mama Cass, de flamboyante zangeres van The Mama’s and the Papa’s. Geheel in haar stijl zingt ze ‘One way ticket’, bij voorkeur te gebruiken naar een oord ver van Thamesmead, Zuid-Londen.
De optimistische toon wordt mede hierdoor onderbroken. En de ironie van ‘an urban fairytale’ wordt bevestigd. Het verhaal is een sprookje, dus een prettige vervorming van de werkelijkheid, maar toch realistisch gefilmd. Zo rooskleurig als de film ons wil doen geloven is de werkelijkheid blijkbaar niet. Vele jonge homoseksuelen of enigszins achtergestelde gezinnen hebben nog een hart onder de riem nodig.

Verademing
Regisseur Hettie Macdonald debuteert met de film, maar regisseerde eerder het zeer succesvolle off-West End toneelstuk met dezelfde naam, geschreven door de jonge Jonathan Harvey. De cast is vrijwel onbekend, enkele acteurs studeren nog aan de toneelschool. Tijdens het filmfestival in Berlijn stonden de kopers echter te dringen. De Britse tv-zender Channel Four verbond zijn naam aan de produktie en gaf daarmee de weg vrij voor een groter publieksbereik. Misschien mede daardoor lijkt de film klaargestoomd voor televisie: veel close-ups en een gebrek aan filmische stijlmiddelen. Channel Four heeft een reputatie hoog te houden. Zij produceerden onder meer Raining stones en The celluloid closet. Deze films worden, net als Beautiful thing, door kijkers en pers gezien als een verademing in de sociaal bewogen filmtraditie en het gay-genre. Beautiful thing is daarom niet besteed aan degene die hoop en herkenning denkt te vinden in sombere taferelen. Humor en liefde blijken krachtige wapens in de strijd tegen toekomstpessimisme.

Mariska Graveland