Away from Her

Gisteren was ze hier

Alzheimer. Geen melodrama, bijna geen tranen, alleen verdwijnen. Away from Her is het sterke regiedebuut van actrice Sarah Polley met een gracieuze Julie Christie.

Het eerste dat opvalt in Away from Her is dat er zo weinig opvallends gebeurt. In het begin in ieder geval. En dat is meteen een van de beste keuzes die regisseur Sarah Polley maakte. Een andere sublieme keuze is om niet melodramatisch te doen over het onderwerp.

Dat onderwerp is Alzheimer. Of meer nog, het onderwerp is de manier waarop hoofdpersoon Grant zich staande houdt als Fiona, de vrouw van wie hij intens houdt maar waarmee hij ook de nodige sores heeft gehad, langzaam verdwijnt door een geheugen dat niet meer werkt. De Canadese actrice Polley (Dawn of the Dead, The Secret Life of Words, The Sweet Hereafter) die hier haar speelfilmdebuut als regisseur maakt, gaf hem niks om achter te schuilen, hij staat naakt tegenover wat er gebeurt. Fiona vergeet hem steeds vaker en benadert hem in het verzorgingshuis met de beleefdheid waarmee je een vreemde aanspreekt ("Zeg, je bent wel een volhouder hè?"). Daarnaast moet hij ook aanzien hoe ze van een andere man (Aubrey) gaat houden en daar al haar aandacht aan geeft.

Er is een mooi moment als Grant zich even niet meer beheerst en Fiona stevig bij haar arm pakt terwijl ze Aubrey verzorgt. Maar wat moet hij doen? Haar toespreken? Ze neemt Grant opzij. En we weten niet van welke Fiona de woorden dan komen die ze met moeite uitspreekt: "Niet doen. Alsjeblieft. Niet doen." Is zij het of is het die andere persoon die we horen?

Morgen
Hij had al lang weg kunnen gaan. Zegt Fiona een paar keer als ze nog helder is. Toen Grant nog op de universiteit werkte is hij vreemdgegaan, had hij een affaire, wilde hij weglopen. "Maar je deed het niet, je liet me niet achter." Ze is dankbaar, maar ze is het ook nooit vergeten. Wat maakt het nu uit? Grant vraagt het zich af. Niet duidelijk. Niets. Hij koos voor haar en dit is zijn lot, nee, dit is wat hem overkomt. Hij loopt niet weg, al vrijt hij met een andere vrouw. Zo koud is het hier.

Gewoon daar zijn, soms, in dat verzorgingstehuis, en niet herkend worden door zijn vrouw, niet meer bestaan terwijl ze twee meter verderop zit. Dat is hoe het is. Zij wilde weg gaan met een beetje gratie zei ze eerder en hij geeft haar dat. Door niets meer te vragen en ooit niets meer te willen.

Polley baseerde zich op een kort verhaal van Alice Munro met de prachtige titel De beer kwam van over de berg. Ze snijdt in de tijd, zoals Alzheimer dat doet. Ze geeft losse fragmenten van Grant en Fiona. Plotseling is het dan maanden later, Fiona moet een verdieping hoger in het tehuis naar de patiënten die echt ver weg zijn. En nooit draait het personeel om de zaak heen: "Misschien herkent ze u niet. Misschien morgen. Komt u morgen gewoon weer even kijken."