Abrir puertas y ventanas

In haar debuut slaagt Milagros Mumenthaler er wonderwel in om personages die zich buiten beeld of aan gene zijde bevinden, een plaats in het hoofd van de kijker te geven.

Opeens is ze er niet meer. Met een briefje en een voicemailbericht laat Violeta aan haar twee zussen weten dat ze het land heeft verlaten om er voorlopig niet terug te keren. Met die stap laat ze ook het huis definitief achter zich waar de zussen door hun oma zijn grootgebracht en waar ze na haar overlijden zijn achtergebleven. Dit huis wordt zo een opeenstapeling van afwezigen: de ouders, van wie de afwezigheid zo normaal is dat er niet eens meer over wordt gesproken; de grootmoeder, wier ziel nog kleeft aan elk voorwerp in het huis; en de jongste zus, die met haar vertrek de relatie tussen de twee achterblijvers op scherp zet. Alle vier worden zij door Mumenthaler op een onnadrukkelijke manier voelbaar gemaakt.
Afwezigheid is een thema dat ook al een grote rol speelde in een aantal korte films die de Argentijns-Zwitserse Milagros Mumenthaler vanaf 2000 maakte: Cuando llegá papa?, El patio en Amancay. Niet zo gek als je weet dat zij op haar negentiende zelf terugkeerde naar een vaderland waar duizenden verdwijningen hun sporen hebben nagelaten.
In een meanderende, elliptische stijl toont Abrir puertas y ventanas (‘deuren en ramen openzetten’) hoe elk van de drie jonge vrouwen na het overlijden van hun grootmoeder haar eigen weg probeert te vinden. In de strategie die ze kiezen, geven ze uitdrukking aan hun karakter: Violeta vlucht, Sofía rebelleert, Marina houdt vast.
Het huis is niet alleen de bakermat van hun bestaan, maar bepaalt ook letterlijk het gezichtspunt van de film: de camera verlaat het erf niet. Geleidelijk concentreert de film zich op Marina. Zij is immers de enige van de drie zussen die ervoor kiest om haar leven op te bouwen rondom het huis en het verleden dat daarmee samenhangt. Marina hoeft niet weg. Zij moet alleen maar de buurjongen het huis binnenhalen, zodat het weer gaat ademen.

Sasja Koetsier