Above Us All

Deze intieme en filosofische film over verwerking van verdriet pakt uit als een mooie artistieke toepassing van 3D. Nog steeds een zeldzaamheid.

Eenheid van tijd en ruimte. Dat is het sleutelbegrip achter de bijzondere vormgeving van dit verrassende 3D-experiment van Eugenie Jansen (Tussenland, Calimucho). Want Above Us All is meer dan alleen het verhaal van een Australisch meisje met Aboriginal-­wortels dat na de dood van haar moeder met haar Belgische vader verhuist naar het Vlaamse stadje Ieper.
Het is ook een bespiegeling over herinneringen aan de doden, de verhalen waarmee we ze levend houden en mythes over onze plaats in de kosmos. Zo zet de film legendes van Aboriginals naast de minder exotische gedenktekens, het museum en de herdenkingen waarmee in Ieper de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog worden herdacht. Intussen verwerken die vader en zijn dochter hun eigen verdriet. Verdriet dat je vastnagelt, terwijl de rest van de wereld ogenschijnlijk onaangedaan verder gaat.
Juist dat laatste gevoel wordt op een treffende manier weerspiegeld in de opvallende vorm die Jansen koos. Iedere scène bestaat uit een lange, ononderbroken opname in 3D, waarbij de langzaam ronddraaiende camera een volledige cirkel maakt. De spelers worden daarbij in weidse landschappen, dorpse locaties of intieme vertrekken quasi-toevallig betrapt, en verdwijnen ook weer uit beeld. Af en toe doorbreekt Jansen dit realisme met een magisch moment, of door iemand recht voor de camera te plaatsen en mee te laten draaien, terwijl een voice-over ons deelgenoot maakt van de gedachten. Onthutsend rauw zijn de authentieke stereofoto’s van de slagvelden van WOI.
Dat klinkt misschien streng en kunstmatig, maar het werkt heel mooi, mits je Above Us All niet vergelijkt met een normale speelfilm. Het is meer een losse opeenvolging van taferelen. Toch roept juist dat intact houden van ruimte en tijd wel een soort documentair gevoel op, uiteraard versterkt door het deels geïmproviseerde spel van de non-professionele acteurs. De vader (Maarten Baes) is zowel in de film als in werkelijkheid een sterrenkundige. Daarnaast is het goed om te zien dat 3D ook zonder spektakel kan. Het is hier sober en effectief. Alleen in de donkerder scènes komt het wat minder goed tot zijn recht — dat is althans mijn beleving.
Het resultaat is een kalme, bijna hypnotiserende ervaring waar je langzaam in groeit. Binnen deze rigoureuze opzet blijkt veel plaats voor het alledaagse, de herkenbare en aandoenlijke momenten rond het meisje, haar vader en de mensen om hen heen. Dat alles ontroerde me uiteindelijk meer dan ik op grond van het concept verwachtte. Nieuwkomer Shayleah Sands is volstrekt overtuigend als de jonge tiener die zich met tegenzin in haar nieuwe omgeving voegt en haar vader verwijt dat hij haar moeder is vergeten. Zonder enig melodrama worden we deelgenoot gemaakt van de stille ontreddering van de vader, en van zijn eerlijke poging om het contact met zijn dochter te herstellen.
Jammer dat Above Us All voorlopig op een beperkt aantal plaatsen is te zien. Om de beweging in 3D vloeiend te maken, is gekozen voor de hogere beeldsnelheid van 50 beelden per seconde, maar lang niet alle 3D-zalen kunnen dat aan.

Leo Bankersen