ABEL

Als kinderen in verzet komen gebeurt het in films wel dat ze domweg niet meer praten. Zo ook de negenjarige Abel in het regiedebuut van de Mexicaanse acteur Diego Luna. En als zwijgen niet genoeg is, verzint Abel iets dat nog ingrijpender is.

Diego Luna (1979) is in Mexico een veelgevraagd acteur die vooral naam maakte met zijn rol in de van emotie en levenslust zinderende roadmovie y tu mamá también (2001). Hij weet zelf hoe het is om in een onvolledig gezin op te groeien, want zijn moeder verongelukte toen hij twee was. Het filmverhaal dat hij samen met Augusto Mendoza schreef, gaat uit van een gezin zonder vader, want dat is vooral wat je in Mexico tegenkomt. Er schijnen streken te zijn waar je nauwelijks mannen tussen de twintig en vijftig ziet, omdat ze elders werk zijn gaan zoeken.
Iets dergelijks is ook in abel aan de hand. Het vertrek van de vader heeft zijn zoontje in een crisis gestort waar zelfs een opname in een psychiatrische inrichting aan te pas is gekomen. Nu is Abel weer thuis en zijn aanwezigheid maakt de spanningen in het toch al chaotische gezin niet minder. Tot er iets onverwachts gebeurt. Abel maakt zijn vaderfantasieën werkelijkheid door zelf in het gezin de vaderrol op te eisen. Hij praat weer, commandeert er lustig op los en ondertekent de rapporten van zijn aanvankelijk nog tegenstribbelende tienerzus. Zijn moeder wil de gevoelens van het jongetje niet kwetsen en besluit het spelletje mee te spelen. Dat wordt lastig wanneer plotseling de echte vader weer op de stoep staat.

Subtiel balanceren
Dit lijkt geknipt voor een magisch-realistische, of op zijn minst met veel symboliek geladen fabel. Luna maakt het echter niet zwaarder dan nodig en koos voor een zo realistisch mogelijke benadering. Dat pakt heel plezierig uit. Zonder de ernstige en pijnlijke kanten uit het oog te verliezen, heeft hij de toon laconiek gehouden met zelfs een paar tragikomische accenten. Er schuilt ook een mooie ironie in de manier waarop Abel zijn verlangen naar het veilige gezin tot uitdrukking brengt, namelijk door zijn ontrouwe vader, inclusief diens vervelende en bazige neigingen nauwgezet te imiteren. Dat Luna de kinderlijke trekken van Abel niet helemaal heeft weggepoetst, draagt bij aan de geloofwaardigheid van deze curieuze situatie. Dat subtiele balanceren tussen de kinderlijke verbeelding en de wrange realiteit zie je ook weerspiegeld in de fotografie en de ensceneringen. Overdag is er de naargeestige kale sfeer van de buitenwijk, ’s nachts wordt Abels huis een plek vol geheimzinnigheid.
Maar Luna weet zijn subtiele spel niet tot het eind vol te houden, vooral niet wanneer door allerlei onvoorziene onthullingen het accent verschuift naar de strijd tussen de ouders. Dan blijkt dat abel net iets meer had beloofd dan uiteindelijk wordt waargemaakt. Wat overigens nog wel nadrukkelijk moet worden vermeld, is de ingetogen en toch trefzekere hoofdrol van Christopher Ruíz-Esparza als Abel. Na een lange zoektocht en uitgebreide oefeningen in workshops vond Luna deze jongen die precies de goede uitstraling heeft.

Leo Bankersen