A vendre

Al dat nutteloze lijden

  • Datum 30-09-2010
  • Auteur Mariska Graveland
  • Gerelateerde Films A vendre
  • Regie
    Laetitia Masson
    Te zien vanaf
    10-06-1999
    Land
    Frankrijk
  • Deel dit artikel

In A vendre cirkelen een mysterieuze vrouw en een melancholieke privé-detective om elkaar heen, maar beide personages staan, anders dan je zou vermoeden, mijlenver van het film noir-genre af. Met A vendre maakte Laetitia Masson, die eerder En avoir (ou pas) regisseerde, een portret van twee mensen die elkaar nooit zullen leren kennen.

“Vertrouw nooit een vrouw”, mompelt de Italiaans-Franse privé-detective Luigi Primo op een van zijn melancholieke momenten. Het duurt even voordat je in deze wat houterige charmeur een echte speurneus herkent, want zijn weemoedige blik overschaduwt vaak zijn daden. “Waarom verraden ze ons”, vraagt hij aan zichzelf, en je weet dat deze man ooit bemind is, maar net zo heftig is bedrogen. Voor hem is de vrouw dat Mysterieuze Wezen, een opvatting waar menig vrouw haar voordeel mee doet, maar waar tegelijkertijd aan getwijfeld mag worden. De vrouw is onbegrijpelijk, maar niet raadselachtiger dan de man die zwijgt terwijl hij het eigenlijk wil uitschreeuwen.

Niet sexy
In A vendre (‘Te koop’) doet de privé-detective toch een poging om de beweegredenen van een jonge vrouw te doorgronden. France Robert heet ze, en het enige dat hij van haar weet is dat ze er vlak voor haar huwelijk met de bruidsschat vandoor is gegaan. Hij besluit af te reizen naar haar geboortedorp in de Champagne. Haar ouders vertellen dat France elke maand een bedrag op hun rekening stort, een terugbetaling van de kosten die zij hebben gemaakt tijdens haar opvoeding. France wil duidelijk breken met haar verleden, maar niemand van haar vroegere kennissen kan enige opheldering verschaffen. Ze was “geblokkeerd, onbegrijpelijk, niet sexy”, aldus de rokkenjager van het dorp. Pas terug in Marseille zal enigszins duidelijk worden wie France is, en waarom Luigi haar heeft kunnen afwijzen.

De kijker weet al veel eerder dan Luigi hoe France eruit ziet (sproeten en een felle blik), en dat ze haar lichaam verkoopt zonder echt een hoer te willen zijn. Terwijl Luigi nog bezig is met het stellen van simpele vragen (“Heeft u ooit wat raars opgemerkt?”) zien wij hoe France zich laat nemen door de man wiens huis ze schoonmaakt. Lange tijd werkt deze contrasterende montage, omdat zo maar weer eens duidelijk wordt dat het onmogelijk is om iemand te leren kennen via anderen. Ieder heeft zoveel identiteiten als er mensen zijn die naar je kijken.

Ook wij worden op het verkeerde been gezet. France vraagt geld voor seks dus zal ze wel een hoer zijn, zou je denken. Maar als ze ook 300 franc vraagt aan haar nieuwe vriend, waar ze duidelijk veel voor voelt, weet je dat dat geld meer te betekenen heeft. Het schept voor haar de nodige afstand, want al te heftige relaties leiden toch alleen maar tot tranen.

Fitness-zaal
Hoe meer we van France weten, hoe geheimzinniger ze wordt. Luigi wordt daarentegen wel keurig psychologisch verklaard. Hij kan zijn ex-vrouw niet vergeten, en heeft daarom problemen met de vrouwelijke sekse. Ook de tegenstelling tussen de hunkerende, eendimensionale mannen die Frances pad kruisen, en haar eigengereide karakter wordt naarmate de film vordert steeds groter, waardoor de film wel erg akelig zwart-wit wordt.

Als France haar enige intieme moment beleeft door met een echte hoer te dansen (‘vrouwen begrijpen elkaar’) valt de film plots in duigen. Wat eerst een intrigerend spel was tussen een man op zoek naar een vrouw, en een vrouw op zoek naar zichzelf, blijkt te ontaarden in een pathetisch drama, waarbij het eindnummer ‘I’m sick of love’ van Bob Dylan werkelijk wat te veel van het goede is.

Hoeveel er ook van de voortgang van het verhaal is af te dingen, de film bevat genoeg momenten die wel doel treffen. Zoals die waarin Luigi zijn ex-vrouw opzoekt en geforceerd hartelijk wordt ontvangen, waarna de situatie rap escaleert. Of die waarin een man naar een fitness-zaal vol rekkende en strekkende vrouwen kijkt en verzucht: “Al dat nutteloze lijden”, waarmee je merkwaardig genoeg een hart onder de riem wordt gestoken.