A Man of Integrity

Omkopen kun je leren

  • Datum 02-05-2018
  • Auteur
  • Gerelateerde Films A Man of Integrity
  • Regie
    Mohammad Rasoulof
    Te zien vanaf
    01-01-2017
    Land
    Iran
  • Deel dit artikel

Aan corruptie valt niet te ontkomen in deze rake parabel over een man die tegen wil en dank wordt ingewijd in de regels van het spel.

"Je zult het nog wel leren", verzekert Reza’s zwager. "De een leert snel, de ander traag, sommigen leren het té goed, anderen niet goed genoeg." Maar Reza wíl helemaal niet leren hoe je, zoals het in Iran nu eenmaal gaat, met smeergeld en handjeklap je zaakjes regelt. Om zich te onttrekken aan de repressie van de staat is hij jaren geleden naar het platteland getrokken, waar hij een gezin stichtte, een viskwekerij begon en met rust wil worden gelaten. Maar ook hier is er gedoe. Na een conflict met zijn buurman, die een groot bedrijf runt en het op zijn land heeft voorzien, belandt Reza in een politiecel. Politie, zakenleven en lokale politiek spelen allemaal onder één hoedje en wie aan dat spel niet mee wil doen, trekt overal en altijd aan het kortste eind.
Voordat Mohammad Rasoulof in 2010 zelf werd gearresteerd en een jaar in de gevangenis doorbracht omdat hij zonder vergunning filmde, speelden zijn films zich vaak af in metaforische landschappen: een op zee achtergelaten schip dat langzaam wordt gedemonteerd (Iron Island), of een zoutvlakte waar iemand de tranen van alle mensen verzamelt (The White Meadows). Sinds zijn aanvaring met de Iraanse staat maalt Rasoulof niet meer zo om een verhullende context. Gebleven is dat hij parabels vertelt waarin de psychologie ondergeschikt is aan het morele dilemma, wat zijn personages tamelijk vlak maakt. Religieuze taboes — waar Rasoulof kennelijk wel voor terugschrikt — laten zich gelden in de afstandelijke interactie tussen Reza en zijn vrouw Hadis, waardoor de film soms archaïsch aandoet. Het sterke scenario en de krachtige beelden slepen je met gemak over die hobbel heen.
Het verloochenen van principes is extra pijnlijk als dit in het aangezicht van een kind gebeurt. En kinderen zijn overal in het leven van Reza en Hadis: samen voeden ze een zoon op en zij is directeur van een meisjesschool. Beiden besluiten op een bepaald moment deze kinderen iets te leren wat ze niet zouden moeten leren. Omdat aan een kind niet valt uit te leggen dat je soms sorry moet zeggen, ook als je niets verkeerd hebt gedaan, dwingt Reza zijn zoontje na afloop om zich hard en grondig schoon te schrobben. Net zo dwangmatig als hij zichzelf boent nadat hij zijn eerste onhandige poging tot omkoping heeft gedaan.
A Man of Integrity is het verslag van de harde leerschool die Reza doorloopt en waarin hij bijna alles verliest. Toch krijgt hij na enkele grove beginnersfouten uiteindelijk het spel onder de knie. Dan moet hij zijn belangrijkste les nog leren: dat dit spel niet alleen spelers heeft, maar ook pionnen.

Sasja Koetsier