A Girl Walks Home Alone at Night

De vampier is een kneedbaar monster. De metaforische lading kan aan ieders doeleinden worden aangepast. Maar de vrouwelijke vampier met fladderende chador en skateboard in A Girl Walks Home Alone at Night laat zich niet zo makkelijk duiden.

Een vrouw die ’s nachts, geheel zonder angst, alleen naar huis loopt, is willekeurig waar ter wereld op z’n minst opmerkelijk. In Iran heeft het al vrijwel automatisch iets bovennatuurlijks. Of misschien is het de ondoordringbare blik van het meisje in chador dat in A Girl Walks Home Alone at Night alleen over straat loopt, voor niets en niemand bang, de reden dat je al vanaf het eerste beeld weet dat dit meisje niet van deze wereld is.

A Girl Walks Home Alone at Night speelt zich af in het fictieve Bad City, dat deels Iran is (de personages spreken Farsi), maar deels ook Californië, waar het opgenomen werd. Oliepompen knikken op de achtergrond. De straten zijn leeg en troosteloos. Bad City wordt bevolkt door dealers en verslaafden, prostituees en dolende zielen. En door het naamloze meisje, gespeeld door Sheila Vand, dat pas uit haar apathie lijkt te komen als ze Arash ontmoet. Ze zijn duidelijk voor elkaar gemaakt: hij draagt een Dracula-kostuum.

Veel plot heeft A Girl Walks Home Alone at Night niet. De vampierelementen worden eerder aangestipt dan echt verkend. Wat de film daarentegen in overvloed heeft, is stijl en sfeer. Lyle Vincent filmde in grungy zwart-wit, waardoor alles er ultracool uitziet: de James Dean-poses van Arash, een Ford T-bird die hem afgenomen wordt, het voorbereidingsritueel van het meisje, waarbij ze loom danst en haar vampy make-up opdoet. Of neem de scène waarin het meisje op een skateboard klimt, de flappen van haar chador fladderend als de cape van haar cinematische voorgangers. Regisseur Ana Lily Amirpour leent van de vampierfilm maar ook van de noir, van de western, van Jarmusch en Leone en Lynch.

Glibberig
Hoe sfeervol ook, er is niet altijd genoeg te zien om de aandacht vast te houden – de film duurt eigenlijk iets te lang, waardoor het gebrek aan plot soms gaat irriteren. Gelukkig kan je de tijd zoetbrengen door na te denken over de thematiek. Want wat wil Amirpour met haar film eigenlijk zeggen?

De film is wel aangeduid als een ‘feministische, Iraanse vampierfilm’. Er valt zeker een feministische ondertoon te bekennen: het meisje heeft het duidelijk niet op mannen die vrouwen slecht behandelen, en haar angstloosheid is op zichzelf al een krachtig statement. Maar in interviews lijkt Amirpour weinig interesse te hebben in deze interpretatie. Ze vindt het meer zeggen over de kijker dan over de film. Zelf heeft ze niet zo’n interesse in categorisatie.

Dat verklaart waarom de thematiek van de film zo glibberig aanvoelt. Iedereen kan er wel wat op projecteren. Amirpour zelf zegt gefascineerd te zijn door de dood en door het eindeloze leven, maar op een paar posters en haar muzieksmaak na blijkt uit weinig dat het meisje al heel lang leeft. De film geeft gelijke aandacht aan een (erg schattige) kat, de prostituee die door het meisje gestalkt wordt en het jongetje aan wie ze dreigend vertelt dat hij zich goed moet gedragen.

Omhelzen
Het enige dat echt centraal staat is de romance tussen het meisje en Arash, die zowel sensueel als aandoenlijk wordt uitgebeeld. Het duurt een heel liedje voordat de twee elkaar omhelzen, maar hier is de traagheid geen enkel bezwaar: de spanning bouwt langzaam op terwijl het nummer ‘Death’ van White Lies speelt, met de herhaalde regel "Yes, this fear’s got a hold on me". Arash is niet bang. Maar het blijft lang onduidelijk of hij dat misschien toch zou moeten zijn.

Of een specifieke kijker iets vindt in deze film zal ervan afhangen of hij of zij zich kan vinden in de vibe van Amirpour, die meer cool is dan coherent, meer nadruk legt op stemming dan op plot. Maar uit alles blijkt een sterke blik en een zekere hand, en de film blijft nog lang nazingen. Dat Amirpour een regisseur is om in de gaten te houden staat na A Girl Walks Home Alone At Night zonder twijfel vast.