45 Years

Charlotte Rampling en Tom Courtenay schitteren in dit subtiele huwelijksdrama, waarmee regisseur en scenarist Andrew Haigh zijn bijzondere talent bevestigt.

Deze zomer bracht ik door met de verhalen van David Constantine, een dichter die ook in zijn scrupuleuze proza de steile taal van de poëzie hanteert. Dat kwam door het zien van 45 Years, gebaseerd op een van die verhalen: een film die zich ongemerkt diep onder je huid nestelt.
Drie jaar geleden verraste de Britse nieuwkomer Andrew Haigh met Weekend, een relaas over een kort avontuur tussen twee jonge mannen, waarin elk romantisch cliché zo achteloos werd genegeerd dat het een kleine openbaring was. Die aftastende kennismaking van twee twintigers lijkt op het eerste gezicht mijlenver verwijderd van het onderwerp van zijn nieuwe film. Toch blijkt het ook in een huwelijk van bijna een halve eeuw oud nog maar de vraag hoe goed je de ander eigenlijk kent.
Daar komen Kate en Geoff achter wanneer ze in de week van hun 45^e huwelijksverjaardag bericht krijgen dat het lichaam van Geoffs voormalige vriendin Katja uit het ijs van een Zwitserse gletsjer tevoorschijn is gekomen, vijftig jaar nadat ze daar, net buiten het zicht van haar geliefde, in de afgrond verdween. Boem. Hoe een echo uit zo’n ver verleden een stabiel huwelijk aan het wankelen brengt, is wat de film vervolgens van nabij observeert. Zo nabij, dat te midden van alles wat er tussen Kate en Geoff wordt uitgewisseld, zich een bodemloos reservoir opent van wat níet gezegd, níet gedaan en nooit gebeurd is.
Wat maakt dat 45 Years nog zo lang nazingt? Misschien dat het al die emotionele lagen oproept zonder ze ooit uit te spelen. Een balanceeract voor gevorderden, die de hoofdrolspelers met verve volbrengen en die hen beiden afgelopen winter in Berlijn een Zilveren Beer opleverde: voor Charlotte Rampling, die met de lichtste trilling van een mondhoek een steen in de kalme vijver van haar staalgrijze ogen kan laten vallen; en voor Tom Courtenay, die zijn personage behoedzaam laat laveren op de grens van hulpeloosheid en ontwijkgedrag.
45 Years is net zomin een film over oude mensen als Weekend een film over gays is. Het zijn films over onszelf en de ander, het mijnenveld dat daartussen ligt en de brug van vertrouwen die keer op keer gelegd moet worden. In de scherpte van zijn observaties kan Haigh zich zeker meten met landgenoot Mike Leigh, maar dan met meer dan een vleugje hartverscheurende melancholie.

Sasja Koetsier