Hollandse Nieuwe 2018: Nelleke Koop over Moeder aan de lijn

Wie heeft de regie over moeders leven?

In de reeks Hollandse Nieuwe komen negen makers aan het woord wier film op de 38ste editie van het Nederlands Film Festival in première gaat. Nelleke Koop onderzoekt in Moeder aan de lijn de loyaliteit van kinderen naar hun moeder, via een fase waarin heel veel van drie dochters gevraagd wordt.

Door Mariska Graveland | Portret Angelique van Woerkom

Waar gaat je film over?Moeder aan de lijn is een observerende film die laat zien hoe drie vrouwen, Elien, Carin en Hanna, voor hun moeder zorgen. In de relatie met moeders draaien de rollen om als zij verandert in een afhankelijk kind. Bij alle dagelijkse zorgtaken groeit het dilemma wie de regie heeft over moeders leven en waar de loyaliteit ligt binnen een druk gezin en een veeleisende baan. De vraag rijst: Is er een grens in het zorgen voor je moeder?”

Waarom wilde je deze film maken? “Ik vind de relatie tussen moeders en dochters erg interessant. Hij kan soms zo ingewikkeld zijn. In mijn ogen is het een onverbrekelijke band; ook al heeft een dochter een slechte relatie, dan nog komt ze niet van haar los. Misschien omdat ze veel op haar lijkt.
“De eerste trigger voor deze film was een uitspraak van Renate Dorrestein, die ik hoorde terwijl ik mijn pasgeboren dochter op schoot had. Ze zei zoiets als: ‘De grote tragiek van een kind is de loyaliteit aan de ouders’. Ik wilde in de film onderzoeken wat dit betekende en koos voor de fase waarin heel veel van de dochters gevraagd wordt. Een periode waarin de hoofdpersonen hun eigen leven opzij moet zetten. Nederland leeft in een tijd van maatschappelijke verandering omdat de overheid door bezuinigingen veel meer zorgtaken op onze eigen schouders legt. Terwijl we daar niet aan gewend zijn door onze individualistische levensstijl. Is dit een te zware last, of juist een heel waardevolle fase om verbonden te zijn met het leven?”

Mijn volgende film wordt nu eens… “Haha…niet ‘nu eens’ alsof ik het roer om wil gooien. Maar toch: ik werk nu aan een film over hoe wij ons laten overheersen door ’tijd’. En meer nog dan in mijn vorige films, wil ik vanuit geluid en vanuit ritme werken. Ik heb met veel plezier samengewerkt met de crew van Moeder aan de lijn, en het is heel waardevol om met hen al in een vroeg stadium ideeën te ontwikkelen voor de nieuwe film. Ik verlang ernaar dat meer te kunnen doen, en als makers samen in geluid en beeld schetsen te maken.”

Dit zou de Nederlandse film nodig hebben… “In aansluiting daarop: die ruimte dus, om in een ontwikkelingsfase meer te kunnen samenwerken en filmend te kunnen schetsen. En ook, een open deur natuurlijk: geld en beleidsvisie die staan voor kwaliteit. We zijn afhankelijk van subsidies, waar steeds meer op wordt bezuinigd. Tegelijk zijn we, met name bij televisiefilms, gebonden aan veel bepalingen en is er weinig ruimte om op een andere manier te financieren en te ondernemen.”

Dit was een bepalend filmmoment in mijn leven… “Mijn gedachten gaan dan naar ontmoetingen met een aantal mensen: de sleutel naar de mogelijkheid om documentairefilmmaker te kunnen worden gaf Heddy Honigmann mij met haar film Metaal en melancholie en de research die ik voor haar een jaar lang deed. Mijn debuutfilm mocht ik monteren met Danniel Danniel, die in het voorjaar van 2017 overleed, juist toen we in gesprek waren over deze film. Die montageperiode met hem was bijzonder rijk door wat hij me allemaal vertelde en leerde. Peter en Petra Lataster heb ik op de Filmacademie leren kennen. En het is fantastisch dat ik nog steeds advies aan ze kan vragen als ik in mijn regiekeuzes ergens tegenaan loop. En uiteindelijk eigenlijk al die gesprekken met collega-filmmakers/matties waarin we elkaar aanscherpen, opbeuren, uit de put trekken, met de neus op de feiten drukken, inspireren. Kortom: al die schitterende ontmoetingen dus eigenlijk.”

Te zien op het Nederlands Film Festival.