Guus Voorham over Alone Together

'Meer denker dan filmer'

Alone Together

In de reeks Lichting 2018 interviewt de Filmkrant de hele zomer vers afgestudeerd filmtalent van verschillende academies. Als laatste vertelt Guus Voorham (Willem de Kooning Academie) over zijn found footage-documentaire Alone Together: “Ik stuitte op een online industrie voor intimiteit.”

Je bouwde je afstudeerfilm Alone Together op uit video’s van meisjes die tegen de camera praten alsof die hun geliefde is. De kijker neemt de plaats in van die (inwisselbare) geliefde. Deze ‘girlfriend’-video’s zijn een hit. Hoe kwam jij ermee in aanraking? “Ik klikte op YouTube door op ASMR-filmpjes [‘Autonomous Sensory Meridian Response’ – LvZ]. Die zijn inmiddels mainstream. Dat zijn clips met voornamelijk rustgevende geluidjes die een orgastisch effect op je brein hebben. Bij toeval stuitte ik op deze intimiteitsindustrie. Het ging niet om seks; dat is prostitutie en heeft met intimiteit weinig te maken. Nee, het gaat om de persoonlijke interactie tussen twee mensen. Ik dacht dat dat niet te koop was.”

Hoe verschillend zijn de reacties van mannen en vrouwen op je film? Wellicht verbinden vrouwen zich meer met de meisjes in beeld, terwijl mannen zich juist de rol van de anonieme tegenspeler aanmeten? “Bijna alle vrouwen aan wie ik de film liet zien reageerden verontwaardigd op de traditionele genderrollen die man en vrouw krijgen toebedeeld. Dat snap ik en toch denk ik dat de maaksters er ook iets uithalen. Zij delen fantasieën en missen iemand om het tegen te zeggen. Ik zag aanvankelijk zelf ook alleen de problematische kant van de video’s. Hoe groter immers het publiek, hoe homogener het product. McDonaldisering heet dat toch? Deze meisjes willen zo veel mogelijk mensen aanspreken en daardoor gaan ze op elkaar lijken. Als klant kun je eisen stellen, maar het leukste aan een relatie is dat je de ander niet in alles kunt sturen. Ik veroordeelde dat. Mijn plan was om uit deze filmpjes een fantasievrouw te construeren met als titel My perfect girlfriend. Ik wilde moralistisch uithalen naar al die treurige mannen, die op hun zolderkamertje achter hun laptop zaten en nooit zouden leren een vrouw aan te spreken. Maar op den duur zag ik toch een bepaalde schoonheid in de video’s.”

Wat levert het op dan?
“De mannen ervaren geborgenheid. De video’s geven je het gevoel dat iemand je omhelst, ze geven je warmte en gezelschap. De vrouwen krijgen waardering via het aantal comments en views dat ze krijgen. Daarnaast is het een vorm van expressie. Het is prettig om zonder schaamte je gevoelens te bekennen. En sommige meisjes doen het voor het geld. Je kunt er goed mee verdienen als je populair bent.”

Dat klinkt behoorlijk eenzaam. “Vroeger werd je emotionele staat gezien als een puur eigen verantwoordelijkheid. Inmiddels wordt je fysieke toestand steeds vaker gekoppeld aan je emotionele conditie. Om die reden wordt eenzaamheid als gezondheidsprobleem ervaren. Deze video’s zijn er op een bepaalde manier een antwoord op.”

Je onderzoekt de grenzen tussen schijn en werkelijkheid. Voor je vorige project simuleerde je een ontgroening van het studentencorps. “Een docent van mij stelde de term metamodernisme voor om het stadium na het postmodernisme te benoemen. Postmodernisme laat zich samenvatten als: ‘Je kunt aan alles twijfelen, want waarheid bestaat niet’. Metamodernisme is dan zoiets als: ‘Goed. Maar hoe kun je alsnog voortgang boeken, ondanks het feit dat je aan alles kunt twijfelen?’ Ik ben nieuwsgierig naar hoe neppe dingen toch echt kunnen zijn en heb daarom een fascinatie voor rollenspellen. Voor de ontgroeningsfilm instrueerde ik een groep acteurs: de ontgroenende leiding. Tegenover hen zette ik een groep vrijwilligers: de feuten. Ik wilde onderzoeken wat er gebeurt als je je fysieke breekpunt passeert. Hoe nep is nep als je staat te trillen op je benen?”

Wat kunnen we de komende tijd van je verwachten? “Ik lees graag over furries. Bij deze vorm van LARP-en verkleden mensen zich in cartooneske dierenpakken. Maar voor mijn volgende film wil ik nog even doorbroeden. Eerst wil ik een podcast maken. Ik ben meer een denker dan een filmer. Dolgelukkig was ik, toen ik een onderwerp vond waar ik niets voor hoefde bij te draaien. Ik had veertien uur aan clipjes en die kon ik terugsnijden tot zestien minuten. Ook zal ik de komende periode de ontgroeningsfilm afmonteren. Die werd niet het experimentele documentaire/fictie-meesterwerk waarop ik had gehoopt, maar in het materiaal zit wel een intrigerende muziekvideo.”